1. Trả lời: Mất ngủ có làm tăng huyết áp?
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, tình trạng rối loạn giấc ngủ là một trong những nguyên nhân gây bệnh tăng huyết áp. Nguyên nhân là do khi bạn bị mất ngủ, cơ thể sẽ không được nghỉ ngơi đầy đủ, hệ thần kinh và các cơ quan khác luôn phải hoạt động không có thời gian nghỉ ngơi, quá trình bơm máu lên não và các cơ quan khác phải hoạt động với công suất cao (tăng áp lực bơm máu đi nuôi các cơ quan) dễ gây tăng huyết áp.
Ở những người khỏe mạnh, chỉ số huyết áp ở ban ngày sẽ có xu hướng cao hơn ban đêm. Chỉ số huyết áp thường sẽ hạ xuống mức thấp nhất trong khoảng 1 – 3 giờ sáng và cao nhất từ 8 – 10 giờ sáng. Khi cơ thể vận động quá sức, thần kinh bị căng thẳng hay tình trạng rối loạn giấc ngủ trong thời gian dài cũng khiến huyết áp tăng lên. Ngược lại, khi cơ thể được nghỉ ngơi, thư giãn, ngủ ngon và đủ giấc thì chỉ số huyết áp sẽ hạ xuống mức bình thường.
Đa phần các trường hợp bị tăng huyết áp thường không có các triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, người cao tuổi sẽ xuất hiện tăng huyết áp kèm theo các biểu hiện đau đầu, chóng mặt, khiến người bệnh khó đi vào giấc ngủ, giấc ngủ bị gián đoạn, thiếu ngủ, mất ngủ.
Mất ngủ khiến cơ thể không được nghỉ ngơi, hệ thần kinh mệt mỏi, huyết áp cũng vì thế mà tăng cao, thậm chí còn có thể xuất hiện cơn tăng huyết áp kịch phát. Thêm vào đó, nếu người bệnh mắc các bệnh về tim mạch đây là yếu tố cộng phát dễ làm các triệu chứng trở nên rầm rộ hơn, nghiêm trọng hơn và lại dẫn tới mât ngủ. Điều này cũng phần nào chứng minh mối liên hệ chặt chẽ giữa bệnh tăng huyết áp và mất ngủ kéo dài.
.png)
Tình trạng rối loạn giấc ngủ khiến chỉ số huyết áp tăng và gây ra bệnh cao huyết áp.
Không chỉ dừng lại ở đó, huyết áp còn bị tác động bởi các bó thần kinh xung quanh. Khi người bệnh gặp căng thẳng thần kinh, trằn trọc, khó ngủ thì chắc chắn huyết áp sẽ tăng lên.
2. Cơ chế khiến mất ngủ làm tăng huyết áp là gì?
2.1 Hệ thống thần kinh tự trị cùng phản ứng “chiến đấu hoặc bỏ chạy”
Phản ứng “chiến đấu hoặc bỏ chạy” xảy ra tại hệ thần kinh tự trị có thể gây ra những thay đổi chức năng của cơ thể. Một trong những thay đổi này là do hệ thần kinh giao cảm bị kích thích, khiến các mạch máu co lại nhằm thực hiện đưa máu tới các cơ quan như não và tim,… Đây chính là nguyên nhân khiến huyết áp tăng cao. Ngoài ra, phản ứng “chiến đấu hoặc bỏ chạy” còn gắn liền với những thay đổi trong quá trình chuyển hóa glucose và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường kháng insulin.
2.2 Nội tiết tố adrenaline, cortisol và trục hạ đồi – tuyến yên
Nội tiết tố được điều hòa bởi tuyến yên và vùng hạ đồi trong khi ngủ đó là adrenaline và cortisol, loại hormone này đều được tiết ra ở tuyến thượng thận. Trong khi đó, adrenaline là một loại nội tiết tố có thể gây ảnh hưởng trực tiếp lên huyết áp, qua trung gian là hiện tượng co thắt các động mạch. Tình trạng mất ngủ diễn ra khiến nồng độ adrenaline tăng cao vào ban đêm, từ đó làm tăng huyết áp kéo dài.
Nồng độ cortisol thường có xu hướng giảm trong suốt cả ngày, tuy nhiên với người bị mất ngủ, nồng độ cortisol sẽ tăng nhiều vào đầu giờ tối. Hiện tượng này xuất hiện làm ngăn chặn sự phục hồi tự nhiên của cơ thể sau một ngày để chuẩn bị cho một đêm dài nghỉ ngơi. Ngoài ra, tình trạng thiếu ngủ, mất ngủ còn có liên quan trực tiếp đến nồng nồng độ estrogen tăng cao, nguyên nhân làm giảm sự tỉnh táo và kém tập trung ở người bệnh.
2.3 Nội tiết tố tuyến giáp
Mất ngủ làm tăng lượng nội tiết tố tuyến giáp ở những người không được nghỉ ngơi đầy đủ. Bên cạnh đó, những người có nội tiết tố tuyến giáp cao thường sẽ kèm theo bệnh tăng huyết áp và cung lượng tim cao, gây ra những căng thẳng trên hoạt động của tim.
.png)
Nội tiết tố tuyến giáp cao thường xuất hiện kèm theo bệnh lý tăng huyết áp.
2.4 Mất ngủ có làm tăng huyết áp do nguyên nhân béo phì?
Theo các chuyên gia, thiếu ngủ có thể làm gia tăng sự thèm ăn bởi hiện tượng rối loạn điều hòa leptin và ghrelin, hai loại tiết tố có chức năng điều chỉnh sự thèm ăn. Việc ngủ không đủ giấc cũng có nguy cơ ảnh hưởng đến một phần não kiểm soát cơn đói. Mất ngủ còn làm thay đổi khả năng điều chỉnh nhu cầu calo của cơ thể, từ đó dẫn đến ăn nhiều và béo phì – một trong những nguyên nhân gây ra bệnh tăng huyết áp.
2.5 Cà phê
Nhiều người có thói quen sử dụng cà phê để tỉnh táo khi bị mất ngủ. Tuy nhiên thói quen này lại chính là nguyên nhân tiềm ẩn gây ra bệnh tăng huyết áp. Bởi cà phê có khả năng kích thích tuyến thượng thận giải phóng cà phê, một loạt nội tiết có tác động trực tiếp đến huyết áp, làm ức chế các nội tiết tố có tác dụng thư giãn động mạch.
2.6 Mất ngủ có làm tăng huyết áp do chứng ngưng thở khi ngủ?
Ngưng thở khi ngủ xảy ra do tắc nghẽn đường thở. Khi đó, người bệnh sẽ thấy xuất hiện những cơn ngừng thở và bắt đầu phải thở lại trong giấc ngủ ban đêm. Rối loạn này có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, phổ biến nhất ở đối tượng người cao tuổi, người trung niên và người thừa cân.
Chứng ngưng thở khi ngủ không chỉ ảnh hưởng đến việc cung cấp lượng oxy cho cơ thể vào ban đêm mà còn làm gia tăng nguy cơ mắc các vấn đề về sức khỏe. Điều đáng nói, ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn có thể gây ra bệnh tăng huyết áp, đặc biệt là khi người bệnh vừa ngủ dậy.
.png)
Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn có nguy cơ làm xuất hiện tình trạng tăng huyết áp.
Bệnh mất ngủ đang diễn ra ngày càng phổ biến trong xã hội hiện đại. Mất ngủ làm tăng huyết áp, khiến tình trạng huyết áp trở nên nghiêm trọng hơn. Do vậy, khi thấy triệu chứng mất ngủ kèm huyết áp cao, bạn nên chủ động đi thăm khám sớm để được bác sĩ chẩn đoán đúng tình trạng sức khỏe hiện tại và có những biện pháp can thiệp, điều trị kịp thời và hiệu quả, ngăn chặn các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
