Rối loạn tuần hoàn não

Bệnh rối loạn tuần hoàn não là gì?

Tuần hoàn não là quá trình lưu thông của máu trong não và là yếu tố quan trọng đảm bảo cho chức năng não được khỏe mạnh. Quá trình tuần hoàn máu cung cấp oxy và các chất dinh dưỡng cần thiết cho bộ não hoạt động hiệu quả. Máu cung cấp oxy và glucose cho não. Mặc dù não chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng trọng lượng cơ thể nhưng nó đòi hỏi rất nhiều năng lượng để hoạt động. Theo ý kiến của một nhà khoa học, não cần đến khoảng 15% máu từ tim để có được lượng oxy và glucose cần thiết cho các hoạt động.

Não cần rất nhiều máu để hoạt động khỏe mạnh. Vì vậy, nếu không có đủ lưu lượng máu đến não để đáp ứng nhu cầu trao đổi chất thì não sẽ bị thiếu oxy, dẫn đến tình trạng chết mô não hoặc nhồi máu não hay còn gọi là đột quỵ. Nói cách khác, bệnh rối loạn tuần hoàn não xảy ra khi các chức năng của não bị rối loạn do lượng máu lưu thông đến não không đủ.

Triệu chứng thường gặp

Thiểu năng tuần hoàn não có thể xảy ra cấp tính nhưng bệnh cũng có thể trở thành mạn tính kéo dài. Bệnh cấp tính thường có đau đầu. Đau đầu là triệu chứng hay gặp nhất trong thiểu năng tuần hoàn não, thường chiếm tỷ lệ rất cao (khoảng 90%) và cũng là triệu chứng xuất hiện sớm nhất. Tính chất của đau đầu lan toả khắp đầu, nhức hoặc ê ẩm, nặng đầu. Kèm theo đau nhức đầu là ù tai, chóng mặt, hoa mắt, mất thăng bằng (khó ngồi, khó đứng dậy), nhất là lúc đang nằm mà thay đổi tư thế (nằm nghiêng chuyển sang nằm ngửa). Tỷ lệ bị chóng mặt chiếm tỷ lệ khá cao (khoảng 87%). Nặng hơn là có thể xây xẩm mặt mày, mất ý thức, đột quỵ. Người bệnh có thể buồn nôn hoặc nôn, có thể liệt nửa người, nói khó... Người bệnh cũng có thể bị chứng dị cảm như thấy tê đầu ngón tay, ngón chân hoặc tê bì tay chân hoặc có cảm giác kiến bò. Bệnh thiểu năng tuần hoàn não cấp tính ở NCT có thể chỉ thoáng qua trong vài giây, vài phút nhưng có khi cũng có thể xảy ra hàng giờ, mấy ngày liền. Thiểu năng tuần hoàn não cấp thường xảy ra vào giữa đêm hoặc lúc gần sáng.

Một số triệu chứng khi người bệnh bị mắc chứng rối loạn tuần hoàn não mạn tính là:

Người bệnh trong giai đoạn này cũng có những dấu hiệu đau nhức đầu như cấp tính, tuy vậy những cơn đau thường kéo dài hơn và có thể lan ra đau cả trán và cổ. Bên cạnh đó, các triệu chứng như chóng mặt, hoa mắt, buồn nôn cũng xuất hiện khá nhiều.
Có biểu hiện rối loạn tâm lý, đôi lúc không tự kiểm soát được cảm xúc và hành vi, hay bị mất tập trung, hay quên,...
Xuất hiện chứng mất ngủ: Bệnh nhân thường xuyên bị trằn trọc khó ngủ sâu, hay gặp ác mộng, tỉnh giữa đêm và còn bị tê cứng chân tay, tinh thần mê man,...

Một số biến chứng do rối loạn tuần hoàn não gây ra:

Bị phù não: Rối loạn tuần hoàn não khiến máu không lưu thông, có thể làm cho não bị tích tụ nước quá nhiều, tăng thể tích của não bộ, từ đó gây áp lực lớn tới thành não, dẫn tới bệnh phù não.
Thiếu dưỡng khí: khi oxy không được cung cấp đủ cho não bộ sẽ khiến người bệnh bị thiếu dưỡng khí, gây ra các cơn hôn mê, đãng trí, và thậm chí có không ít trường hợp tử vong.
Xuất huyết não: Ngược lại với tình trạng thiếu dưỡng khí thì xuất huyết não lại là do máu lưu thông không đều, gây áp lực cao lên các động mạnh dẫn tới vỡ động mạch và xuất huyết ra khoang não. Bệnh xuất huyết não vô cùng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể đe dọa tới tính mạng người bệnh.
Đột quỵ: Đây được coi là một căn bệnh rất nghiêm trọng và xuất hiện phổ biến ở những bệnh nhân bị rối loạn tuần hoàn não. Sự tuần hoàn của máu lên não có vấn đề có thể gây ra các ứ đọng máu, tạo thành các khối máu đông, nó làm cho các tế bào ở khu vực đó chết dần. Đột quỵ là hiện tượng một số chức năng điều khiển của não bộ bị ảnh hưởng nặng do các khối máu đông khiến cho các chức năng như giọng nói, trí nhớ, hành động của con người bị giảm sút đáng kể. Đã có không ít ca bệnh nhân bị đột quỵ gây ra tổn thương nặng nề tới sức khoẻ hoặc dẫn đến tử vong.

Nguyên nhân gây bệnh

Một số nguyên nhân cụ thể gây rối loạn tuần hoàn não gồm:

Thiếu máu hồng cầu hình liềm: có thể gây ra các rối loạn tuần hoàn não liên quan với các tế bào máu có hình dạng không đều. Tế bào máu hình liềm dễ tạo máu đông hơn so với tế bào máu bình thường và làm cản trở lưu lượng máu đến não.
Mạch máu bị đè nén: có thể gây cản trở các động mạch mang oxy đến não dẫn đến các rối loạn tuần hoàn não. Khối u là một trong những nguyên nhân gây ra đè nén mạch máu.
Nhịp nhanh thất: là biểu hiện của một loạt các rối loạn nhịp tim, có thể làm cho tim ngừng đập hoàn toàn dẫn đến sự ngưng chảy của dòng oxy. Hơn nữa, các rối loạn nhịp tim có thể làm hình thành các cục máu đông dẫn đến tình trạng thiếu oxy ở các bộ phận cơ thể.

Tắc nghẽn động mạch do tích tụ mảng xơ vữa: có thể dẫn đến thiếu máu cục bộ. Ngay cả một lượng nhỏ các mảng xơ vữa cũng có thể thu hẹp dòng chảy, làm cho khu vực đó dễ hình thành cục máu đông. Máu đông lớn có thể gây ra thiếu máu do nó cản trở sự lưu thông của máu.
Đau tim: có thể gây ra các rối loạn tuần hoàn não do mối liên hệ giữa đau tim và huyết áp thấp. Huyết áp quá thấp thường là tình trạng thiếu oxy ở các mô. Nhồi máu cơ tim không được điều trị có thể làm chậm lưu thông máu và làm máu đông, cản trở sự lưu thông của máu đến não hoặc các cơ quan chính khác. Huyết áp quá thấp cũng có thể do dùng thuốc quá liều và phản ứng với thuốc.
Dị tật tim bẩm sinh: có thể gây ra thiếu máu do sự hình thành và liên kết động mạch chưa hoàn chỉnh. Những người bị bệnh tim bẩm sinh cũng có thể dễ bị huyết khối.

Điều trị rối loạn tuần hoàn não như thế nào?

Rối loạn tuần hoàn não không còn là một căn bệnh hiếm gặp và chỉ xuất hiện ở những người già như trước đây nữa, căn bệnh này giờ đây đã trẻ hoá ở cả lứa tuổi ngoài 30 và thậm chí có những trường hợp xuất hiện cả ở những thanh thiếu niên. Mối nguy hại mà nó mang tới thật khủng khiếp nhưng nếu người bệnh được điều trị sớm và đúng cách thì có thể chữa khỏi được.

Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại thuốc bổ não, cải thiện, tăng cường sự tuần hoàn não như: Cinnarizin, Piracetam, Cerebrolysin, Ginkgo Biloba,... Các loại thuốc này có tác dụng thúc đẩy quá trình lưu thông của máu lên não và kích thích quá trình hấp thụ oxy. Ngoài ra, chúng còn giúp giảm các triệu chứng khó chịu do rối loạn tuần hoàn não gây ra như chóng mặt, đau đầu,...

Bên cạnh việc dùng thuốc để điều trị rối loạn tuần hoàn não thì việc cung cấp đủ các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng, hạn chế sử dụng các chất kích thích, rượu bia, hay tập luyện thể dục thể thao cũng sẽ giúp quá trình điều trị hiệu quả hơn. Một số thực phẩm được khuyên dùng khi mắc chứng rối loạn tuần hoàn nào là:

Các loại thức ăn chứa nhiều magie như nho khô, mè, hạnh nhân, rau xanh,... sẽ cung cấp lượng khoáng chất tốt để giảm các chứng đau đầu cho người bệnh.
Sử dụng dầu ô liu để chế biến thức ăn sẽ tăng cường chất chống oxy hóa và vitamin E, giúp cân bằng lượng hoocmon trong cơ thể.
Ngoài ra, người bệnh cũng có thể tăng cường tiêu thụ những thực phẩm giúp việc lưu thông máu tốt hơn như: các loại thịt đỏ, táo, đậu phộng, nho đỏ,...

Người bệnh có thể điều trị chứng rối loạn tuần hoàn não tại nhà. Tuy nhiên, để đảm bảo có phương pháp điều trị hiệu quả nhất và kiểm soát những biến chứng cũng như rủi ro sau này thì việc nhờ đến sự hỗ trợ từ các bác sĩ là rất cần thiết.

Xem thêm: 7 thực phẩm có thể giúp cải thiện sức khỏe não bộ.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP