Bạn biết gì về hội chứng tiết niệu sinh dục của thời kỳ mãn kinh?

Hội chứng tiết niệu sinh dục thời kỳ mãn kinh có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, nhưng do thiếu nhận thức hội chứng này thường được chẩn đoán thiếu. Tuy nhiên, có một số phương pháp điều trị hiệu quả. Bài viết này khám phá các triệu chứng, nguyên nhân, cách điều trị của hội chứng niệu sinh dục thời kỳ mãn kinh, cũng như các tình trạng liên quan.

Nguyên nhân gây ra hội chứng tiết niệu sinh dục thời kỳ mãn kinh và mức độ phổ biến của nó?

Thay đổi nội tiết tố gây ra hội chứng tiết niệu sinh dục thời kỳ mãn kinh. Mức độ hormone sinh dục nữ giảm trước khi mãn kinh, giai đoạn được gọi là tiền mãn kinh và điều này có thể ảnh hưởng đến bộ phận sinh dục và đường tiết niệu. Ví dụ, hormone estrogen giúp bôi trơn âm đạo, và lượng estrogen giảm có thể khiến âm đạo trở nên khô, ngứa và se khít. Sau khi mãn kinh, nồng độ estrogen tiếp tục ở mức rất thấp. Hội chứng tiết niệu sinh dục thời kỳ mãn kinh ảnh hưởng đến 27–84% những người đã trải qua thời kỳ mãn kinh tự nhiên. Hội chứng tiết niệu sinh dục thời kỳ mãn kinh cũng có thể xảy ra vì những lý do khác, chẳng hạn như:

Suy buồng trứng nguyên phát, khiến buồng trứng ngừng hoạt động như bình thường trước 40 tuổi
Mãn kinh do phẫu thuật gây ra, bao gồm cắt bỏ buồng trứng
Mất cân bằng hormone liên quan đến sau sinh và cho con bú
Điều trị ung thư, có thể ảnh hưởng đến chức năng của buồng trứng hoặc gây ra sự thay đổi nội tiết tố đột ngột
Thuốc, chẳng hạn như chất chủ vận hormone giải phóng gonadotropin hoặc chất ức chế aromatase

Các triệu chứng của hội chứng tiết niệu sinh dục thời kỳ mãn kinh

Theo một đánh giá năm 2019, phần lớn phụ nữ bị hội chứng tiết niệu sinh dục thời kỳ mãn kinh báo cáo các triệu chứng ở giai đoạn tiền mãn kinh và giai đoạn đầu sau mãn kinh. Khô âm đạo là một trong những triệu chứng phổ biến nhất và những triệu chứng khác bao gồm:

Ngứa hoặc kích ứng âm đạo
Giảm bôi trơn âm đạo
Giảm độ đàn hồi của âm đạo
Suy giảm chức năng tình dục
Đau khi quan hệ tình dục
Đau khi đi tiểu
Tần suất đi tiểu nhiều hơn
Tăng nguy cơ nhiễm trùng âm đạo, đường tiết niệu và bàng quang

Chẩn đoán hội chứng tiết niệu sinh dục thời kỳ mãn kinh

Hội chứng tiết niệu sinh dục thời kỳ mãn kinh có thể chẩn đoán qua các triệu chứng và tiền sử bệnh, ngoài ra có thể tiến hành khám phụ khoa. Bác sĩ có thể yêu cầu các xét nghiệm để đánh giá độ pH âm đạo. Chỉ số trưởng thành âm đạo là một cách đo lường mức độ ảnh hưởng của estrogen đến âm đạo, dựa trên estrogen giúp các tế bào trong khu vực trưởng thành. Nếu có nhiều tế bào chưa trưởng thành báo hiệu rằng không có đủ estrogen trong âm đạo.

Phương pháp điều trị y tế cho hội chứng tiết niệu sinh dục thời kỳ mãn kinh

Không có cách chữa khỏi hội chứng tiết niệu sinh dục thời kỳ mãn kinh, nhưng các phương pháp điều trị nội tiết tố và không dùng thuốc có thể làm giảm các triệu chứng.

Điều trị tại chỗ:

Đối với các triệu chứng nhẹ, bác sĩ có thể đề nghị sử dụng chất bôi trơn âm đạo khi quan hệ tình dục hoặc kem dưỡng ẩm có tác dụng kéo dài để giảm bớt sự khó chịu. Các bác sĩ khuyên mọi người nên sử dụng các loại kem dưỡng ẩm vài lần một tuần. Bác sĩ có thể đề nghị dùng axit hyaluronic để điều trị chứng khô âm đạo. Nhưng cho đến nay, không có bằng chứng rõ ràng cho thấy chất bôi trơn axit hyaluronic hoạt động tốt hơn các chất bôi trơn hoặc chất dưỡng ẩm khác.

Liệu pháp hormone:

Đối với các triệu chứng gây rối loạn, bác sĩ khuyên mọi người nên điều trị bằng liệu pháp hormone. Điều này thay thế estrogen mà cơ thể không còn sản xuất. Hướng dẫn từ năm 2020 nêu rõ liệu pháp thay thế hormone là cách hiệu quả nhất để điều trị các triệu chứng hội chứng niệu sinh dục thời kỳ mãn kinh. Một số tùy chọn bao gồm:

Viên đặt âm đạo giải phóng estradiol liều thấp
Đặt âm đạo estrogen liều thấp hơn
Dehydroepiandrosterone trong âm đạo hoặc prasterone
Ospemifene uống, một chất điều biến thụ thể estrogen chọn lọc

Một số người lo ngại rằng liệu pháp thay thế estrogen có thể không an toàn và làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh ung thư. Tuy nhiên, liệu pháp estrogen tại chỗ được nghiên cứu kỹ lưỡng và an toàn cho hầu hết mọi người.

Vật lý trị liệu sàn chậu:

Vật lý trị liệu sàn chậu có thể giúp tăng cường cơ bắp ở sàn chậu. Nó có thể ngăn ngừa tiểu không kiểm soát hoặc rò rỉ nước tiểu và cải thiện chức năng tình dục cho những người bị hội chứng niệu sinh dục thời kỳ mãn kinh.

Liệu pháp giãn nở:

Những người bị hội chứng tiết niệu sinh dục thời kỳ mãn kinh cảm thấy căng tức hoặc đau khi quan hệ tình dục có thể thấy liệu pháp giãn nở hữu ích. Điều này liên quan đến việc sử dụng thuốc giãn nở để huấn luyện các cơ sàn chậu thư giãn, tăng sức chứa của âm đạo.

Công nghệ laser:

Trong những năm gần đây, một số phương pháp điều trị hội chứng niệu sinh dục thời kỳ mãn kinh đã sử dụng công nghệ laser, chẳng hạn như CO2 phân đoạn vi mô và liệu pháp laser erbium không nguyên bào âm đạo. Nghiên cứu sơ bộ cho thấy liệu pháp laser CO2 có thể cải thiện chức năng tình dục, chất lượng cuộc sống và các triệu chứng tiết niệu cho những người bị hội chứng niệu sinh dục thời kỳ mãn kinh. Tuy nhiên, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm đã cảnh báo việc sử dụng liệu pháp laser CO2, đặc biệt đối với những người sau ung thư vú, cho đến khi các nghiên cứu sâu hơn cho thấy nó an toàn.

Các chiến lược tự chăm sóc

Ngoài việc sử dụng các phương pháp điều trị y tế, những người bị hội chứng tiết niệu sinh dục thời kỳ mãn kinh có thể tự chăm sóc như:

Tránh các sản phẩm mạnh: Âm đạo có khả năng tự làm sạch, vì vậy không cần thiết phải dùng xà phòng và thụt rửa để vệ sinh. Đặc biệt, việc thụt rửa có thể làm khô thêm âm đạo và làm tăng nguy cơ nhiễm trùng. Thay vào đó, chỉ rửa bên ngoài âm đạo bằng nước ấm.

Bỏ hút thuốc: Hút thuốc có liên quan đến việc khởi phát các triệu chứng hội chứng niệu sinh dục thời kỳ mãn kinh nhanh hơn.

Thay đổi cách tiếp cận với quan hệ tình dục: Thời kỳ mãn kinh và hội chứng tiết niệu sinh dục thời kỳ mãn kinh có thời gian kích thích kéo dài hơn, và được kích thích làm giảm nguy cơ khô và đau khi quan hệ tình dục. Ngoài việc sử dụng chất bôi trơn và kem dưỡng ẩm, mọi người có thể dành nhiều thời gian hơn cho màn dạo đầu, thực hiện mọi thứ chậm hơn và tập trung vào các kiểu quan hệ tình dục không thâm nhập.

Các nguyên nhân khác gây khô âm đạo, ngứa và đau khi quan hệ tình dục

Không phải ai bị khô, ngứa và đau khi quan hệ tình dục đều bị hội chứng tiết niệu sinh dục thời kỳ mãn kinh. Các yếu tố khác có thể dẫn đến các triệu chứng này bao gồm:

Suy giảm ham muốn tình dục thấp hoặc thiếu kích thích tình dục, có thể xảy ra vì nhiều lý do
Nhiễm trùng, chẳng hạn như viêm âm đạo do vi khuẩn, nhiễm trùng roi trichomonas hoặc bệnh nấm candida
Chất kích ứng, có thể là hóa chất trong xà phòng, sữa tắm dạng bọt hoặc các sản phẩm tạo mùi thơm
Hóa chất trong hồ bơi hoặc bồn tắm nước nóng
Một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc tránh thai nội tiết tố hoặc thuốc chống trầm cảm

Kết luận, hội chứng tiết niệu sinh dục thời kỳ mãn kinh là một tình trạng phổ biến ở những người trải qua thời kỳ mãn kinh nhưng cũng có thể là kết quả của nồng độ estrogen thấp do các yếu tố khác gây ra, chẳng hạn như phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng hoặc một số phương pháp điều trị ung thư. Hội chứng tiết niệu sinh dục thời kỳ mãn kinh có thể gây khô âm đạo, ngứa và đau khi quan hệ tình dục, trong số các triệu chứng khác. Các phương pháp điều trị và chiến lược chăm sóc tại nhà khác nhau có thể hữu ích. Tuy nhiên, hội chứng tiết niệu sinh dục thời kỳ mãn kinh thường được chẩn đoán thiếu bởi vì nhiều người coi các triệu chứng là một phần tự nhiên của quá trình lão hóa hoặc không thoải mái khi đến bác sĩ. Các phương pháp điều trị hiệu quả và an toàn có sẵn.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP