✴️ Chẩn đoán tăng áp tĩnh mạch cửa

ĐỊNH NGHĨA :

Tăng áp lực tĩnh mạch cửa được định nghĩa là một độ chênh áp của áp lực tĩnh mạch gan (HVPG) ≥ 6 mm Hg

≥ 10 mmHg → có ý nghĩa lâm sàng

NGUYÊN NHÂN :

Trước gan

• Huyết khối tĩnh mạch cửa (Portal vein thrombosis)

• Huyết khối tĩnh mạch lách

Tại gan

• Bệnh xơ gan (nguyên nhân phổ biến nhất của tăng áp lực tĩnh mạch cửa ở Mỹ)

• Bệnh sán máng (Hepatosplenic schistosomiasis)

Sau gan

• Hội chứng Budd-Chiari

• Suy tim phải

• Viêm màng ngoài tim co thắt (Constrictive pericarditis)

ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG

Tăng dòng máu qua hệ thống cửa chủ

• Qua tĩnh mạch cạnh/ quanh rốn ( paraumbilical veins) và tĩnh mạch thượng vị → dấu hiệu cây cọ (caput medusae)

• Qua tĩnh mạch trực tràng→ trĩ (hemorrhoidal**)** hay giãn tĩnh mạch hậu môn trực tràng

• Qua các tĩnh mạch đáy vị và 1/3 dưới thực quản , dẫn đến:

  • Giãn tĩnh mạch thực quản : nguy cơ đe dọa tính mạng xuất huyết do giãn tĩnh mạch thực quản ( nôn ra máu )

  • Giãn tĩnh mạch dạ dày : đi cầu phân đen

• Lách to sung huyết (Congestive splenomegaly), theo sau là các triệu chứng thực thể của cường lách (ví dụ, giảm tiểu cầu (Thrombocytopenia )

• Cổ trướng dịch thấm (Transudative ascites)

CHẨN ĐOÁN

Siêu âm

• Những phát hiện đặc trưng : hình thành xoang tĩnh mạch cửa

• Những phát hiện không đặc trưng: giãn tĩnh mạch cửa >13mm

• Gián tiếp chỉ định ↑ lưu lượng máu qua hệ thống cửa chủ sử dụng siêu âm Doppler

Nội soi thực quản-dạ dày-tá tràng (EGD) : đánh giá và nếu cần, điều trị giãn tĩnh mạch thực quản

ĐIỀU TRỊ

Nội khoa :

• Thuốc đầu tay : thuốc chẹn beta không chọn lọc

Nối thông cửa chủ

• Nối thông cửa chủ trong gan qua tĩnh mạch cảnh ( TIPS hoặc TIPSS )

Chỉ định :

• Xuất huyết tiêu hóa trên dai dẳng, tái phát hoặc kháng trị do tăng áp lực tĩnh mạch cửa , ví dụ do giãn tĩnh mạch thực quản

• Cổ trướng kháng trị (Refractory ascites)

• Huyết khối cấp tính của tĩnh mạch cửa

Thủ thuật

• Đảm bảo dẫn lưu máu từ hệ thống cửa vào hệ thống tuần hoàn bắt cầu qua gan , do đó làm giảm áp lực cửa

Chống chỉ định

• Trước khi phát hiện bệnh não gan hoặc xơ gan (Child C): kết quả việc đặt Shunt làm gan giảm thải trừ amoniac và xấu đi của bệnh não gan.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp