✴️ Hội chứng ruột kích thích là gì? Nguyên nhân, triệu chứng
1. Vài nét khái quát về hội chứng ruột kích thích là gì?
Hội chứng ruột kích thích là tình trạng rối loạn của ống tiêu hóa, biểu hiện rõ nhất ở đại tràng. Tình trạng này thường xảy ra và tái đi tái lại nhiều lần nhưng không tìm thấy các tổn thương về mặt giải phẫu bệnh, sinh hóa hay tổ chức học ở ruột. Hội chứng này được đánh giá là lành tính, không gây nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên bệnh gây bất tiện không ít đến người bệnh, ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống hàng ngày.
Hội chứng ruột kích thích khởi phát ở lứa tuổi vị thành niên, không loại trừ khả năng khi về già bệnh mới xuất hiện các dấu hiệu. Theo một số nghiên cứu cho rằng nữ giới có khả năng xuất hiện hội chứng cao gấp đôi so với nam giới.
Cơ chế bệnh sinh gồm 3 nội dung chính như sau:
– Chức năng của ống tiêu hóa có sự cảm thụ khác thường: tăng khả năng nhạy cảm nên các cơ quan tiêu hóa dễ bị kích thích.
– Tính chịu đựng của ruột bị thay đổi, khả năng chịu áp lực của khối thức ăn ở một vài đoạn ruột bị giảm.
– Rối loạn vận động của ruột: nếu nhu động ruột tăng sẽ gây ra tiêu chảy, ngược lại nếu nhu động giảm sẽ gây táo bón.
2. Nguyên nhân dẫn đến hội chứng ruột kích thích là gì?
Đến nay, vẫn chưa xác định rõ nguyên nhân của hội chứng kích ruột. Tuy nhiên, nguyên nhân gây ra các triệu chứng của hội chứng được giải thích rằng do sự tương tác sai lệch giữa não và đường tiêu hóa. Điều này gây ra sự co cơ bất thường, dẫn đến các chứng tiêu chảy, táo bón.
Các nguyên nhân chính bao gồm:
– Co thắt cơ trong ruột: lớp cơ (lớp lót ở thành ruột) co bóp nhịp nhàng trong quá trình vận chuyển thức ăn. Khi gặp phải hội chứng ruột kích thích, các cơn co thắt sẽ mạnh hơn, kéo dài hơn. Bệnh nhân có tình trạng đầy hơi, bụng chướng, tiêu chảy. Ngược lại, nếu các cơ co thắt yếu đi sẽ gây táo bón.
– Sự phối hợp không nhịp nhàng giữa các tín hiệu của não và đường ruột khiến cơ thể phản ứng quá mức gây ra các hiện tượng khó chịu, đầy hơi, tiêu chảy, táo bón.
– Nhiễm trùng nặng thường gây ra bởi bệnh lý. Đặc biệt thường gặp ở người đang mắc phải bệnh viêm dạ dày – ruột không được điều trị kịp thời, triệt để.
– Căng thẳng, stress hay rối loạn lo âu: Tình trạng bệnh sẽ trầm trọng hơn nếu bạn thường xuyên gặp áp lực trong công việc và cuộc sống.
– Vi khuẩn đường ruột bị thay đổi, phát triển quá mức.
– Một số thực phẩm nhất định có thể gây ra hội chứng ruột kích thích nghiêm trọng.
– Sự thay đổi hormone trong cơ thể (như chu kỳ kinh nguyệt,…).
– Do tác dụng phụ khi sử dụng 1 số loại thuốc (đặc biệt là thuốc kháng sinh).
– Yếu tố di truyền.
3. Triệu chứng điển hình và các biến chứng của hội chứng ruột kích thích
3.1. Triệu chứng cơ năng của hội chứng ruột kích thích là gì?
– Bụng cứng và đau: Người mắc hội chứng này thường gặp phải những cơn đau không cụ thể, không ở một vị trí nhất định. Cơn đau kéo dài khoảng từ 1 đến 2 ngày hoặc nhiều hơn. Hiện tượng này tùy thuộc vào mức độ bệnh. Đau nhiều sau khi ăn xong hoặc chưa kịp ăn xong đã cảm thấy đau, bụng dưới bên trái.
– Táo bón, tiêu chảy: Người bệnh đại tiện phân táo có nhầy bọc phân. Ngoài ra, tiêu chảy cũng là triệu chứng hay gặp ở người mắc hội chứng này. Thậm chí có nhiều bệnh nhân vừa táo bón vừa tiêu chảy. Tuy nhiên, khi mắc hội chứng ruột kích thích, phân đi ra không dính máu.
– Cảm giác đầy hơi, nặng bụng.
– Người bệnh mất ngủ, đau đầu. Nếu kéo dài rất dễ dẫn đến tình trạng trầm cảm ở người bệnh.
– Luôn có cảm giác chưa đi hết phân, trung tiện nhiều lần.
Người bệnh bị hội chứng ruột kích thích thường cảm thấy bụng cứng và đau
3.2. So sánh triệu chứng kích thích ruột ở nam giới và nữ giới
– Ở nam giới, các triệu chứng tương đồng với những triệu chứng kể trên. Tuy nhiên, họ thường có tâm lý chủ quan không đi thăm khám để điều trị. Đến khi các triệu chứng bắt đầu trở nặng, xuất hiện nhiều biến chứng, bệnh chuyển sang mãn tính gây khó khăn rất nhiều trong việc điều trị.
– Ở nữ giới, hội chứng này thường xuất hiện ở chu kỳ kinh nguyệt. Việc rối loạn nội tiết tố cũng là tác nhân gây ra các triệu chứng, điển hình là ở phụ nữ mang thai.
Các triệu chứng này không đặc hiệu, có thể thay đổi theo thời gian. Ngoài ra nó phụ thuộc vào bệnh nhân có chế độ ăn uống ra sao. Do đó, các chuyên gia khuyến cáo khi phát hiện ra một số dấu hiệu tương đồng kể trên hãy đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời.
3.3. Các biến chứng thường gặp của hội chứng ruột kích thích
Hội chứng ruột kích thích là chứng rối loạn mãn tính, các triệu chứng của nó thường tái đi tái lại nhiều lần. Do đó, người bệnh sẽ gặp phải những biến chứng không mong muốn cụ thể như:
– Căng thẳng: tình trạng rối loạn tiêu hóa xảy ra thường xuyên, có tính tái phát gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Tình trạng sẽ khiến người bệnh rơi vào trạng thái lo âu, lâu dần sẽ dẫn đến căng thẳng.
– Gây giảm cân đột ngột: Hội chứng ruột kích thích bao gồm một nhóm các triệu chứng liên quan đến rối loạn chức năng tiêu hóa Khi gặp phải các triệu chứng đấy sẽ gây cảm giác chán ăn. Chưa hết, tình trạng đau bụng khi ăn phải thức ăn lạ, táo bón hay tiêu chảy nhiều ngày làm cho người bệnh giảm hấp thu các chất dinh dưỡng nên nguy cơ sụt cân là rất cao.
4. Phương pháp điều trị hội chứng ruột kích thích
4.1. Các loại thuốc điều trị hội chứng ruột kích thích là gì?
Người mắc phải hội chứng này nên đến các cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám một cách chính xác nhất. Khi đó, bác sĩ sẽ xác định rõ mức độ hội chứng kích thích mà bạn gặp phải. Cuối cùng bác sĩ sẽ chỉ định loại thuốc điều trị phù hợp cho bạn.
Các nhóm thuốc thường được sử dụng cho hội chứng kích thích ruột bao gồm:
– Thuốc giảm đau, co thắt: Duspatalin, No-spa,…
– Thuốc giảm táo bón: Duphalac, Forlax…
– Thuốc giảm tiêu chảy: Loperamid, Smecta,…
– Chống sinh hơi: Pepsane, than hoạt tính,…
Bạn lưu ý không tự ý sử dụng các loại thuốc điều trị khi không có chỉ định của bác sĩ để tránh “tiền mất tật mang”.
4.2. Điều trị bằng bằng các bài thuốc tự nhiên có tại nhà
– Lá cây lược vàng: sử dụng lá cây này có tác dụng làm giảm các cơn đau co thắt đại tràng hiệu quả.
– Sử dụng nha đam giúp cải thiện vấn đề tiêu hóa, viêm đại tràng co thắt.
– Lá ổi có tác dụng rất tốt đối với hội chứng ruột kích thích. Nó giúp cầm tiêu chảy, giảm đau bụng, tăng cường sức khỏe hệ tiêu hóa.
– Quả sung giúp việc tiêu hóa làm việc tốt hơn. Nó hỗ trợ cho sự phát triển của hệ vi khuẩn đường ruột.
– Củ sen có tác dụng thanh lọc cơ thể, hỗ trợ điều hòa hoạt động của hệ tiêu hóa, giảm co thắt đại tràng.
– Hoa chuối chưa rất nhiều chất xơ. Nó giúp cải thiện nhu động ruột, giảm táo bón, ngăn ngừa bệnh trĩ.
– Nghệ rất tốt cho hệ tiêu hóa, có tác dụng giảm co thắt đại tràng, giảm tiêu chảy, đầy bụng,…
Các bài thuốc này có ưu điểm dễ tìm kiếm, tiết kiệm chi phí cho người bệnh. Đặc biệt nó được lấy từ thiên nhiên nên rất lành tính, không có tác dụng phụ.
5. Biện pháp ngăn ngừa hội chứng kích thích ruột
“Cách hiệu quả để phòng tránh hội chứng ruột kích thích là gì?” cũng là vấn đề được nhiều người quan tâm, bạn hãy chú ý:
– Ăn chín uống sôi, rửa tay trước khi ăn giúp ngăn ngừa vi khuẩn có hại cho đường ruột.
– Tăng cường các thực phẩm chứa probiotic như sữa chua,…
– Từ bỏ rượu bia và các chất kích thích như thuốc lá, cà phê,…
– Hạn chế đồ ăn dầu mỡ, cay nóng, những thực phẩm giàu chất béo.
– Tăng cường ăn các thực phẩm chứa chất xơ từ rau, củ, quả,…
– Giảm stress qua lối sống lành mạnh, tích cực luyện tập thể thao.
Hội chứng kích thích ruột là vấn đề tiêu hóa ai cũng có thể mắc phải. Tuy không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng hội chứng này ảnh hưởng rất lớn đến đời sống. Hy vọng rằng bài viết trên đây đã khái quát được những kiến thức sơ bộ về nguyên nhân, triệu chứng và các biến chứng ở hội chứng kích thích ruột. Nếu các bạn phát hiện những triệu chứng trên thì nên chủ đông thăm khám sớm. Mong rằng các bạn sẽ có thể áp dụng những biện pháp phòng tránh hội chứng kích thích ruột để đảm bảo sức khỏe của bản thân và gia đình.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
BÀI VIẾT KHÁC
