Kháng thể viêm gan B, xử lý khi phơi nhiễm với vi-rút viêm gan B

Kháng thể viêm gan B là gì và nồng độ bao nhiêu đạt tiêu chuẩn?

Kháng nguyên bề mặt viêm gan B (HBsAg) là gì?

Kết quả xét nghiệm HBsAg dương tính nghĩa là người đó bị nhiễm siêu vi khuẩn viêm gan B, có thể là bệnh cấp tính hoặc mạn tính. Những người bị nhiễm bệnh có thể lây siêu vi khuẩn sang người khác qua máu của họ.

Kháng thể bề mặt viêm gan B (HBsAb hoặc anti-HBs) là gì?

Kháng thể bề mặt viêm gan B (HBsAb hoặc anti-HBs) là kháng thể được tạo ra để đáp ứng với kháng nguyên bề mặt viêm gan B (HBsAg).

Kết quả xét nghiệm HBsAb (hoặc anti-HBs) dương tính cho thấy một người hoặc đã đáp ứng thành công với vắc-xin viêm gan B hoặc đã bình phục sau khi nhiễm viêm gan B cấp tính. Kết quả này (cùng với kết quả HbsAg âm tính) có nghĩa là bạn được miễn dịch với (bảo vệ khỏi) bệnh viêm gan B trong tương lai.

Kết quả của các dấu ấn huyết thanh học HBV có thể được báo cáo định tính hoặc định lượng dưới dạng đơn vị quốc tế (IU) hoặc tín hiệu trên mỗi giá trị ngưỡng (s/c).

Mức kháng nguyên bề mặt viêm gan B (HBsAg) dưới 1 s/c được coi là âm tính, trong khi mức độ hơn 5 s/c được coi là dương tính; hoặc
Nồng độ kháng thể bề mặt viêm gan B (Anti-HBs) ≥10 mIU/mL được coi là đạt tiêu chuẩn, tức là tiêm vắc-xin thành công.

Kháng thể lõi viêm gan B (HBcAb) là gì?

HBcAb là một kháng thể vốn là một phần của siêu vi khuẩn – nó không có tác dụng bảo vệ.

Kết quả xét nghiệm HBcAb (hoặc anti-HBc) dương tính cho thấy tình trạng nhiễm bệnh trong quá khứ hoặc hiện tại.

Giải thích kết quả xét nghiệm này phụ thuộc vào kết quả của hai xét nghiệm còn lại. Sự xuất hiện của nó cùng với kháng thể bề mặt bảo vệ (HBsAb hoặc anti-HBs dương tính) cho thấy tình trạng nhiễm bệnh trước đó và đã bình phục. Với người nhiễm bệnh mạn tính, nó thường xuất hiện với siêu vi khuẩn (HbsAg dương tính).

Kiểm tra nồng độ kháng thể viêm gan B trong máu

Xét nghiệm kháng thể viêm gan B

Xét nghiệm tìm kháng thể bề mặt viêm gan B được thực hiện sau tiêm chủng để xác định việc tiêm vắc-xin có thành công hay không.

Việc kiểm tra chống HBs thường xuyên không được khuyến khích. Nó chỉ được khuyên trong một số nhóm nhất định:

Những người có nguy cơ phơi nhiễm nghề nghiệp (đặc biệt là nhân viên y tế và nhân viên phòng thí nghiệm):

Phản ứng kháng thể với vắc-xin viêm gan B rất khác nhau giữa các cá nhân. 10-15% người lớn không đáp ứng hoặc có đáp ứng kém.

Tốt nhất là đạt được mức độ chống HBs > 100 mIU/mL;
Tuy nhiên, mức ≥ 10 mIU/mL thường được chấp nhận là đủ để bảo vệ chống nhiễm trùng;
Nồng độ chống HBs ≥ 100 mIU/mL thì không cần thêm liều chính và nhắc lại sau 5 năm;
Những người có nồng độ kháng HBs 10-100 mIU/mL nên được tiêm thêm một liều vắc-xin vào thời điểm đó và nhắc lại sau 5 năm;
Nồng độ kháng thể < 10 mIU/mL là không đáp ứng với vắc-xin. Do đó sẽ được tiêm vắc-xin theo chỉ định. Những người vẫn có nồng độ kháng HBs < 10 mIU/mL và không có dấu hiệu nhiễm trùng sẽ yêu cầu immunoglobulin viêm gan B (HBIG) để bảo vệ trong trường hợp phơi nhiễm với virus.

Những người bị bệnh thận mãn tính cần lọc máu

Tác dụng của kháng thể viêm gan B đối với bệnh nhân mắc bệnh thận mạn tính cần lọc máu thận không rõ ràng. Tuy nhiên, nếu mức độ chống HBs > 10 mIU/mL có nghĩa là vẫn đáp ứng miễn dịch.

Cần theo dõi nồng độ kháng thể hàng năm và nếu chúng giảm xuống < 10 mIU/mL, nên tiêm một liều vắc-xin tăng cường cho những bệnh nhân trước đây đã đáp ứng với vắc-xin.

Liều tăng cường cũng nên được cung cấp cho bất kỳ bệnh nhân chạy thận nhân tạo nào đang có ý định đi du lịch đến các quốc gia có nguy cơ cao nếu trước đó họ đã đáp ứng với vắc-xin, đặc biệt là nếu họ phải chạy thận nhân tạo và không được tiêm nhắc lại trong 12 tháng trước đó.

Lấy máu xét nghiệm kháng nguyên (hoặc kháng thể) bề mặt viêm gan B

Xử lý như thế nào khi phơi nhiễm với vi-rút viêm gan B?

Globulin miễn dịch viêm gan B

HBIG cung cấp miễn dịch thụ động. Nó có thể bảo vệ ngay lập tức nhưng chỉ tạm thời trong trường hợp phơi nhiễm.

HBIG được tiêm đồng thời với vắc-xin viêm gan B và không ảnh hưởng đến sự hoạt động miễn dịch. HBIG bảo vệ cho đến khi vắc-xin viêm gan B có hiệu lực.

Nó được khuyến nghị trong các tình huống rủi ro cao hoặc cho những người không đáp ứng.

Nếu nhiễm trùng xảy ra tại thời điểm tiêm chủng, HBIG vẫn có thể ngăn chặn sự phát triển của tình trạng mang mầm bệnh.

Thời gian lý tưởng là tiêm trong vòng 48 giờ nhưng không muộn hơn 7 ngày sau khi tiếp xúc.

Những người có HbsAg hoặc anti-HBs thì không cần thiết phải tiêm. Tuy nhiên, không nên trì hoãn vắc-xin trong khi chờ kết quả xét nghiệm máu.

Cần tiêm phòng sau phơi nhiễm trong các tình huống sau:

Em bé sinh ra từ những bà mẹ mang mầm bệnh HBV mãn tính hoặc những bà mẹ bị viêm gan B cấp tính trong thai kỳ;
Quan hệ tình dục với những người bị viêm gan B;
Vô tình tiếp xúc với máu của người bị viêm gan B. Nếu vị trí tiếp xúc là vết thương hở thì phải được rửa ngay bằng xà phòng và nước.

Sàng lọc và tiêm chủng sơ sinh

Trẻ sinh ra từ bà mẹ bị nhiễm viêm gan B có nguy cơ nhiễm trùng cao và có thể phòng ngừa bằng cách tiêm phòng cho trẻ trong vòng 24 giờ sau sinh. Những phụ nữ dương tính với HbeAg đặc biệt truyền nhiễm và có 70-90% nguy cơ truyền bệnh cho em bé.

Tiêm phòng kịp thời có thể làm giảm hơn 90% nguy cơ nhiễm trùng ở trẻ sơ sinh.

Tiêm vắc-xin phòng viêm gan B có biến chứng nào không?

Phản ứng có hại của vắc-xin rất ít và thường nhẹ:

Có thể đau nhức và sưng đỏ xung quanh vết tiêm. Tuy nhiên, đây là phản ứng phổ biến và không gây hậu quả;
Mệt mỏi, khó chịu và các triệu chứng giống như cúm là rất hiếm.

HBIG được dung nạp tốt. Phản ứng và tác dụng phụ rất hiếm.

Chống chỉ định

Chống chỉ định duy nhất đối với vắc-xin viêm gan B là phản ứng phản vệ trước đó đối với vắc-xin hoặc một trong các thành phần của nó;
Không nên tiêm vắc-xin trong trường hợp bệnh nhân đang mắc bệnh cấp tính có sốt và triệu chứng toàn thân;
Không nên tiêm vắc-xin sống trong vòng ba tháng sau khi tiêm HBIG, vì nó có thể cản trở sự phát triển của hệ miễn dịch.

Phụ nữ mang thai và cho con bú chưa có bằng chứng nào về các nguy cơ khi tiêm vắc-xin viêm gan.

Có thể bạn quan tâm: Những điều cần biết khi xét nghiệm HBsAg dương tính

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP