✴️ Men gan tăng cao: nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Men gan tăng cao là bệnh gì?

Men gan tăng cao là tình trạng các enzyme xúc tác trong gan như ALT, AST, GGT, ALP sẽ được giải phóng, hòa tan vào máu tạo nên một nống độ men gan nhất định. Do cơ thể, gan chịu tác động nào đó mà nồng độ men gan vượt giới hạn bình thường, tăng cao, phá hủy các tế bào của gan.

Đây là bệnh lý khá phổ biến hiện nay và có xu hướng ngày càng tăng nhanh. Men gan tăng cao là dấu hiệu đầu tiên cho biết gan của người bệnh bị viêm hoặc tổn thương tế bào gan vì các tế bào gan bị viêm hoặc tổn thương làm cho 2 loại men ALT, AST bị rò rỉ vào máu và tăng cao. Hai loại men còn lại là GGT có trong thành tế bào của ống mật và ALP có trong các màng tế bào gan.

Nguyên nhân gây nên men gan tăng cao

Men gan tăng cao có rất nhiều nguyên nhân, điển hình như:

Virus gây viêm gan

Viêm gan siêu vi là một trong những nguyên nhân điển hình khiến men gan tăng đột biến, Có 5 loại virus gây viêm gan là A, B, C, D, E, các virus này xâm nhập vào cơ thể, phá hủy tế bào gan, dẫn đến tổn thương gan nghiêm trọng. Hơn nữa, virus viêm gan B, C nếu hoạt động mạnh sẽ gây viêm gan cấp tính và mạn tính, tăng nguy cơ gây ung thư gan và xơ gan

Lạm dụng rượu bia

Men gan cao là căn bệnh thường xuyên được nhắc đến và thường gặp ở người sử dụng rượu bia quá đà trong thời gian dài. Các chất kích thích, chứa nồng độ cồn cao này sẽ làm tổn thương và suy giảm chức năng gan.

Tác dụng phụ của thuốc

Một trong số những nguyên nhân gây men gan cao ở người Việt đó là thói quen tự ý dùng thuốc kháng sinh, kháng viêm hay thuốc giảm đau… Các loại thuốc này đều được chuyển hóa tại gan. Khi tự ý sử dụng hay lạm dụng thuốc thì gan sẽ bị quá tải, gây tổn thương lá gan. Đặc biệt, gần đây việc tự ý sử dụng các thực phẩm chức năng, thuốc không rõ nguồn gốc cũng tăng nguy cơ viêm gan.

Chế độ ăn uống

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ gan. Men gan tăng còn có nguyên nhân do hấp thụ 1 phần độc tố chứa trong thực phẩm. Khi ăn các loại thực phẩm không đảm bảo vệ sinh, nấm mốc, chứa chất bảo quản, dư thừa lượng thuốc bảo vệ, chứa độc tố, khiến gan phải hoạt động nhiều hơn để xử lý và loại bỏ, từ đó làm chết các tế bào gan, gây tăng men gan, viêm gan, thậm chí là ung thư gan.

Do bệnh lý

Các bệnh lý khác cũng có thể gây ra men gan cao như: sốt rét, suy tim, viêm tụy, đái tháo đường, bệnh lý đường mật (sỏi đường mật), nhiễm trùng đường mật, khối u đường mật … làm cho quá trình chuyển hóa tế bào gan bị ảnh hưởng dẫn đến men gan tăng cao.

Nguyên nhân gây men gan cao

Triệu chứng của bệnh men gan tăng cao

Nếu chỉ số men gan tăng nhẹ từ 1-2 lần so với giới hạn bình thường thì cơ thể của người bệnh chưa nhận thấy những triệu chứng rõ rệt. Song, nếu chỉ số men gan tăng hơn 5 lần thì các triệu chứng điển hình của men gan cao sẽ thấy rõ. Cụ thể như:

Vàng da

Vàng da, vàng mắt là dấu hiệu dễ nhận thấy bằng mắt thường nhất khi men gan tăng cao. Nguyên nhân là do gan không chuyển hóa và thanh thải được sắc tố mật bilirubin, tế bào gan chết đi, giải phóng vào máu sẽ gây ra hiện tượng vàng da, vàng mắt. Không chỉ vàng da vàng mắt mà móng tay cũng chuyển vàng và trong khoang miệng có màng nhày.

Phân màu nhạt và nước tiểu có màu đậm hơn

Nếu thấy nước tiểu có màu đậm hơn bình thường, kèm theo phân có màu trắng, thì đây cũng được coi là 1 trong những dấu hiệu để nhận biết men gan tăng cao. Nguyên nhân do khi gan bị tổn thương, các dịch tiêu hóa sẽ đi vào máu, gây đầy hơi. chướng bụng, phân nhạt màu. Trong trường hợp này, người bệnh phải khẩn trương đến bệnh viện để được thăm khám và chữa trị cẩn thận vì có thể chức năng gan của bạn đã bị tổn thương nghiêm trọng

Ngứa da

Một triệu chứng khác của men gan tăng cao là mẩn ngứa da, có thể ở mức độ nhẹ đến nghiêm trọng phụ thuộc vào chỉ số men gan tăng. Nguyên nhân do các độc tố trong cơ thể không được gan đào thải mà tích tụ trong da, gây ngứa, khó chịu

Người bệnh sẽ bị ngứa da khi men gan tăng cao

Phù nề

Men gan tăng, chức năng gan suy giảm, quá trình thanh lọc không đào thải được ra bên ngoài sẽ tích tụ lại, gây phù nề bất thường ở phần dưới của cơ thể như mắt cá chân, bàn chân

Triệu chứng khác (buồn nôn, đau bụng)

Ngoài những triệu chứng điển hình trên thì còn xuất hiện 1 số các triệu chứng khác như: buồn nôn ,đau bụng, đi ngoài, mệt mỏi, chán ăn, tâm lý thay đổi, giảm ham muốn tình dục….

Khi xuất hiện 1 trong các triệu chứng trên, người bệnh nên nhanh chóng đến các bệnh viện để thăm khám, tư vấn và điều trị kịp thời, tránh để lâu dài, tình trạng thêm nặng sẽ giảm hiệu quả điều trị và phục hồi chức năng gan.

Men gan tăng cao có nguy hiểm không?

Đây là câu hỏi mà bất kỳ người bệnh nào khi được chấn đoán men gan cao sẽ lo lắng và muốn tìm câu giải đáp. Chỉ số men gan không đơn giản là chỉ số tăng hay giảm mà nó phản ánh tình trạng gan đang bị tổn thương ở mức độ nào.

– Nếu chỉ số men gan từ 40-80 cảnh báo nguy cơ gan nhiễm mỡ, viêm gan virus hay rượu bia, béo phì…

– Nếu chỉ số men gan từ 80-150 cảnh báo chức năng gan bị suy giảm, có thể gây biến chứng như xơ gan, xơ gan cổ trướng

Nếu chỉ số men gan từ 150-200, hoặc > 200 thì gây tổn hại nghiêm trọng đến tế bào gan, có thể dẫn đến xơ gan, suy gan, thậm chí là ung thư gan

Men gan tăng, nếu được khống chế, kiểm soát và điều trị kịp thời sẽ không gây hại cho sức khỏe. Ngược lại, nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách thì bệnh sẽ càng ngày càng nghiêm trọng, đe dọa tính mạng người bệnh.

Cách điều trị men gan cao

Để điều trị men gan cao hiệu quả thì cần căn cứ vào tình trạng, nguyên nhân, cơ chế của bệnh.

– Nếu men gan tăng do viêm gan virus A, B, C thì cần phác đồ điều trị là thuốc kháng virus để ức chế sự hoạt động của virus, hạ men gan và bảo vệ gan.

– Nếu men gan tăng do sử dụng rượu, bia, hút thuốc lá thì việc điều trị hiệu quả nhất là dừng ngay việc uống bia, rượu, hút thuốc. Bên cạnh đó, kết hợp thêm các thuốc bổ để tăng cường chức năng gan, giúp quá trình thải độc gan hiệu quả.

Tuy nhiên, người bệnh cần thăm khám, xét nghiệm để được chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh, mức độ nặng nhẹ, nguyên nhân do đâu. Từ đó bác sĩ sẽ có phác đồ điều trị hợp lý, hỗ trợ phục hồi và bảo vệ lá gan.

Men gan tăng cao nên ăn gì?

Thực phẩm là bài thuốc tự nhiên và rất hiệu quả đối với người bị men gan cao. Những loại thực phẩm sau được bác sĩ khuyên dùng để đẩy lùi tình trạng men gan cao và bảo vệ gan.

Nước trái cây

Trái cây rất có lợi cho cơ thể, đặc biệt nước trái cây dồi dào vitamin, giúp thanh lọc gan. Người bệnh bị men gan cao nên thường xuyên uống nước hoặc nước trái cây sẽ giúp tăng sức đề kháng và giải độc gan, hạ men gan rất hiệu quả. Người bệnh hay người không có bệnh cũng nên đảm bảo uống từ 1.5-2 lít nước lọc và nước trái cây mỗi ngày để thúc đẩy quá trình thải độc của gan.

Trà xanh

Trà xanh chứa các chất oxy hóa EGCG dồi dào, có thể xử lý các chất oxy hóa cũng như chất béo tích tụ trong gan, giảm men gan. Uống trà xanh mỗi ngày giúp thanh lọc, giải nhiệt, thải độc cho cơ thể.

Bổ sung chất xơ khi điều trị men gan tăng cao

Ngũ cốc

Các loại hạt hay còn gọi là ngũ cốc chứa nhiều chất béo và chất dinh dưỡng, vitamin cũng như chất oxy hóa giúp làm giảm tình trạng men gan tăng, gan nhiễm mỡ…

Thực phẩm chứ Vitamin A

Người bệnh được chẩn đoán là men gan cao nên ăn thực phẩm chứa nhiều vitamin, có tác dụng kích thích gan tiết mật nhiều hơn, từ đó chức năng lọc độc tố của gan sẽ hoạt động hiệu quả.

Thực phẩm chứa Vitamin A có trong cà rốt, bí đỏ, bơ, cá hồi, nghệ, phô mai, trứng gà, bắp cải, tỏi tây… có tác dụng rất tốt trong việc tăng cường miễn dịch, ngăn ngừa tình trạng viêm gan do virus gây ra.

Thực phẩm chứa Vitamin B

Nhóm thực phẩm như lạc, đậu, rau xanh, giá đỗ, trái cây…chứa Vitamin B1

Nhóm thực phẩm như: trứng, sữa tươi… chứa Vitamin B2

Nhóm thực phẩm như thịt nạc, ớt, cà chua, tỏi, nội tạng động vật chứa Vitamin B6

Những nhóm thực phẩm chứa các Vitamin trên rất cần thiết cho cơ thể nói chung và gan nói riêng, chúng có nhiệm vụ là duy trì sự hoạt động của hệ thống dây thần kinh, giảm nhiễm trùng, đồng thời có chức năng nuôi dưỡng, tái tạo tế bào mới giúp giảm men gan rất hiệu quả

Men gan tăng cao không nên ăn gì?

Bên cạnh những thực phẩm cần bổ sung khi bị men gan cao trên, người bệnh đặc biệt chú ý tránh những thực phẩm sau:

Đồ uống có cồn

Rượu. bia và những đồ uống có chất kích thích được coi là kẻ thù của gan. Khi sử dụng những loại đồ uống này, gan sẽ bị quá tải trong quá trình thanh lọc thải độc, nhất là khi men gan đang cao. Đồng thời, sử dụng rượu bia, đồ uống có cồn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh gan khác như xơ gan, gan nhiễm mỡ…

Đồ cay nóng

Ăn thực phẩm cay nóng khi bị men gan cao sẽ làm nặng thêm các triệu chứng của người bệnh. Mặt khác đồ ăn cay nóng rất dễ gây nên tắc mạnh máu do tích tụ hồng cầu, tăng áp lực cho gan, làm tăng men gan và nguy cơ bị gan nhiễm mỡ

Đồ ăn nhiều dầu mỡ

Đồ ăn chiên, xào luôn là món khoái khẩu của nhiều người. Tuy nhiên loại đồ ăn này tiềm ẩn rất nhiều bệnh lý đặc biệt là bệnh về gan. Chất béo trong đồ ăn chiên, xào làm cho các tế bào Kupffer kích hoạt gây tổn thương nghiêm trọng tới gan, nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ, xơ gan, men gan cao…

Thực phẩm nhiều đường

Thường xuyên ăn thực phẩm nhiều đường sẽ làm tăng lượng đường trong máu, giảm khả năng hoạt động, cản trở sự hấp thụ các chất dinh dưỡng, từ đó ảnh hưởng đến quá trình hoạt động của gan, gây nên tăng men gan.

Ngoài ra những thực phẩm cần bổ sung, cần tránh thì người bị men gan cao nên có chế độ sinh hoạt nghỉ ngơi hợp lý, thường xuyên tập thể dục, tránh tâm lý lo lắng, căng thẳng, stress kéo dài.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp