Đường tiêu hóa là đoạn đường đi trong cơ thể tử miệng đến hậu môn. Nó chịu trách nhiệm về tiêu hóa, là quá trình phân hủy thức ăn để cơ thể có thể hấp thu và định hướng các chất dinh dưỡng để giữ cho bạn khỏe mạnh.
Có tới 11% người Mỹ mắc các bệnh về đường tiêu hóa (GI), là những rối loạn tiêu hóa làm gián đoạn quá trình tiêu hóa khỏe mạnh của thực phẩm mà bạn tiêu thụ. Các bệnh này có thể do cả các vấn đề về cơ năng và cấu trúc trong đường tiêu hóa.
Đường tiêu hóa bao gồm những gì?
Đường tiêu hóa gồm:
-
Miệng;
-
Họng;
-
Thực quản;
-
Dạ dày;
-
Ruột non;
-
Ruột già (đại tràng);
-
Trực tràng;
-
Hậu môn.
Bệnh cơ năng
Các bệnh cơ năng đường tiêu hóa được đặc trưng bởi các triệu chứng đường tiêu hóa mãn tính xuất hiện do cơ năng hoặc rối loạn cơ năng của hệ tiêu hóa. Các bệnh cơ năng đường tiêu hóa thường gặp được đề cập bên dưới.
Hội chứng ruột kích thích
Hội chứng ruột kích thích (IBS) là một bệnh lý mãn tính ảnh hưởng đến ruột già. Tình trạng này không liên quan trực tiếp đến bất kỳ rối loạn đường tiêu hóa nào khác. Tuy nhiên, bệnh có thể gặp ở những bệnh nhân bị các rối loạn đường tiêu hóa khác, như bệnh viêm ruột (IBD).
Hội chứng ruột kích thích có các triệu chứng như:
-
Đau bụng và đau quặn bụng;
-
Đầy hơi;
-
Táo bón hoặc tiêu chảy;
-
Suy nhược cơ thể.
Có ba loại hội chứng ruột kích thích. Mỗi loại được đặt tên cho than phiền thường gặp nhất, gồm:
-
Hội chứng ruột kích thích táo bón chiếm ưu thế (IBS-C);
-
Hội chứng ruột kích thích tiêu chảy chiếm ưu thế (IBS-D);
-
Hội chứng ruột kích thích loại hỗn hợp (IBS-M).
Khoảng 3%-20% người Mỹ bị hội chứng ruột kích thích.
Hội chứng ruột kích thích có gây tổn thương thực thể cho đường tiêu hóa không?
Mặc dù hội chứng ruột kích thích có thể làm giảm đáng kể chất lượng cuộc sống của một người nhưng không làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề về đường tiêu hóa khác và cũng không có khả năng gây ra bất kỳ tổn thương vĩnh viễn nào đối với đường tiêu hóa.
Trào ngược axit
Trào ngược axit, còn được gọi là bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD), là một bênh lý khi axit dạ dày chảy ngược vào thực quản. Tình trạng này có thể xảy ra vì hai lý do sau:
-
Van mở phía dưới ngăn cách thực quản với dạ dày giãn ra mà bình thường không nên như vậy;
-
Van mở trở nên quá yếu để chứa axit trong dạ dày.
Các triệu chứng thường gặp của trào ngược axit bao gồm:
-
Ợ nóng (cảm giác nóng rát ở ngực);
-
Nôn trớ (khi thức ăn trào ra mà không có bất kỳ sự co thắt nào của cơ vùng bụng);
-
Đau tức ngực;
-
Buồn nôn;
-
Khó nuốt hoặc đau khi nuốt;
-
Ho mãn tính hoặc khan giọng.
Trong một số trường hợp, trào ngược axit không được điều trị có thể dẫn đến các biến chứng về sức khỏe bao gồm:
-
Bệnh hen suyễn nghiêm trọng;
-
Viêm thực quản, có thể gây tổn thương mô hoặc xói mòn thực quản;
-
Loét thực quản (khi các phần của mô thực quản mất đi và vỡ ra);
-
Xuất huyết đường tiêu hóa;
-
Hình thành sự chít hẹp có thể cần đến sự giãn nở thực quản (thủ thuật nong thực quản);
-
Barrett thực quản (tổn thương niêm mạc thực quản), làm tăng nguy cơ ung thư thực quản.
Trào ngược axit phổ biến như thế nào?
Rối loại tiêu hóa cơ năng
Rối loạn tiêu hóa cơ năng đặc trưng bởi các triệu chứng tái phát hoặc mãn tính giống như chứng khó tiêu nhưng xảy ra mà không có nguyên nhân hữu cơ. Bệnh được cho là do tình trạng viêm ở đường tiêu hóa trên sau nhiễm trùng hoặc phản ứng dị ứng. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ tại sao tình trạng này lại tiến triển.
Các triệu chứng của rối loạn tiêu hóa cơ năng bao gồm:
-
Cảm thấy no sớm trong bữa ăn và không ăn hết bữa ăn;
-
Cảm giác no trước hoặc trong một thời gian dài sau bữa ăn;
-
Đau hoặc nóng rát ở phần trên của bụng;
-
Làm chậm quá trình rỗng dạ dày (một quá trình xảy ra khi các chất trong dạ dày không được di chuyển xuống ruột non nhanh như bình thường);
-
Buồn nôn;
-
Ợ nóng;
-
Sụt cân không chủ ý.
Rối loạn tiêu hóa cơ năng hay một bênh khác?
Do các triệu chứng xảy ra với rối loạn, rối loạn tiêu hóa cơ năng thường bị nhầm lẫn với ung thư dạ dày, loét dạ dày tá tràng và một tình trạng được gọi là trào ngược thực quản, một tổn thương thực quản do trào ngược axit.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
