Xơ gan là tình trạng tế bào gan bị xâm lấn gây tổn thương, tạo thành các mô sẹo lan rộng tại tế bào gan. Thông thường xơ gan được chia thành 4 cấp độ tổn thương, trong đó cấp độ 3 là mức độ khá nặng và nghiêm trọng. Bệnh thường tiến triển âm thầm tới khi các tế bào xơ hóa hình thành chiếm tới 80-90% tế bào gan. Đặc biệt ở giai đoạn này, chức năng gan đã bị suy giảm khá nhiều và rõ rệt. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh sẽ nhanh chóng tiến triển thành xơ gan độ 4, đây là giai đoạn cuối của quá trình xơ gan và người bệnh sẽ dễ dẫn tới ung và khả năng cao dẫn đến tử vong.
Xơ gan độ 3 là giai đoạn nặng của bệnh xơ gan. Khi ở giai đoạn này, thường các động mạch, tĩnh mạch và các mạch khác trong gan đã bị xơ hóa ít nhiều. Điều này đã làm chức năng gan suy giảm nhiều và rất khó để hồi phục. Thậm chí người bệnh được điều trị rất tận tình và chu đáo nhưng thường không có hiệu quả và chức năng gan phục hồi hoàn toàn trở lại là điều không thể.
– Viêm gan virus là nguyên nhân hàng đầu gây xơ gan tại Việt Nam.
– Do tác dụng phụ của các loại thuốc gây độc cho gan.
– Viêm gan tự miễn.
– Sử dụng nhiều rượu, bia.
– Ống dẫn mật bị tổn thương.
– Do một số bệnh lý khác như: xơ nang, bệnh thừa sắt,…
Xơ gan giai đoạn đầu thường khó bộc lộ cụ thể các triệu chứng. Thế nhưng khi bệnh nhân đã ở mức độ 3 thì các triệu chứng biểu hiện rõ rệt và rất dễ dàng nhận biết như:
– Người bệnh yếu dần, sức khỏe suy yếu nghiêm trọng.
– Rối loạn tiêu hóa, đầy hơi, chán ăn và không thể hấp thụ thức ăn như bình thường.
– Người bệnh có thể xuất hiện phù các chi, thậm chí phù toàn thân. Dấu hiệu phù có thể dễ dàng kiểm chứng bằng cách ấn vào các vị trí trên cơ thể. Nếu chúng xuất hiện điểm lõm và sau 1 đến 2 phút vết lõm không biến mất thì chứng tỏ bệnh nhân đã bị phù.
– Bụng có chứa dịch cổ trướng nên bắt đầu phình to. Bụng quá căng do có quá nhiều dịch sẽ chèn các động mạch gây giãn, vỡ tình mạch. Thậm chí nặng hơn bệnh nhân có thể bị tử vong.
– Xuất hiện bất thường trong nước tiểu do chức năng gan bị suy giảm, nước tiểu đậm màu hơn, phân lỏng hơn.
– Người bệnh thường đau nhói ở vùng hạ sườn phải, những cơn đau thường xuất hiện bất ngờ với nhiều mức độ đau khác nhau, thường âm ỉ kéo dài và càng ngày càng đau hơn.
– Người bệnh bị vàng da, xuất hiện tình trạng rụng tóc.
– Giảm khả năng ham muốn ở người bệnh: ở nữ giới có thể xuất hiện tượng vô kinh, còn nam giới có thể xuất hiện tình trạng liệt dương.
– Một số biểu hiện khác như: sụt cân không kiểm soát, bầm dưới da, sao mạch, thiếu máu,…
Bệnh nhân sẽ được thực hiện một số xét nghiệm cận lâm sàng để chẩn đoán bệnh như:
– Xét nghiệm máu.
– Siêu âm ổ bụng.
Để điều trị dứt điểm xơ gan giai đoạn 3 là điều không thể, ngoại trừ bệnh nhân cấy ghép gan. Tuy nhiên, người bệnh cần được cấy lá gan khỏe mạnh thì phương pháp này mới mang lại hiệu quả.
Đa số ở giai đoạn này, các phương pháp điều trị mục đích chính là làm chậm sự phát triển của bệnh và điều trị các biến chứng khác, chứ hoàn toàn không có tác dụng phục hồi chức năng gan.
Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời bệnh có thể tiến triển thành xơ gan giai đoạn 4. Không chỉ thế chúng còn để lại những biến chứng rất nguy hiểm như:
Biến chứng này xuất hiện do tại ổ bụng dịch bị ứ đọng quá nhiều gây chèn ép các dây tĩnh mạch, đến một thời điểm nào đó, các tĩnh mạch này sẽ bị vỡ ra và gây chảy máu ồ ạt. Đặc biệt trường hợp này nếu không được cấp cứu kịp thời sẽ gây tử vong.
Bệnh tiến triển rất nhanh nếu không được điều trị kịp thời. Đặc biệt khi gan đã bị ung thư, tế bào gan sẽ phình to ra, bề mặt sần sùi, xuất hiện những khối u nhỏ. Bệnh nhân thường xuyên cảm thấy đau nhức vùng gan và có hiện tượng buồn nôn.
Đây là giai đoạn rất nặng của xơ gan, bởi khi đó chức năng gan dường như đã bị phá hủy hoàn toàn, hồng cầu giảm, chức năng tổng hợp protein giảm,…dẫn đến tình trạng xơ gan cổ trướng. Ngoài ra, ở giai đoạn này bệnh nhân có thể bị phù các chi và toàn thân.
Người bệnh sẽ dần đi vào tình trạng hôn mê, thậm chí sẽ tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.
Thông thường, gan sẽ là cơ quan giúp cơ thể chống lại sự nhiễm trùng. Nhưng khi chức năng gan đang dần suy giảm thì các hoạt động ấy ít nhiều cũng bị ảnh hưởng, làm tăng bạch cầu, bệnh nhân sốt cao, nhiễm trùng máu,…
Khi bệnh nhân đã ở giai đoạn 3 thì các phương pháp điều trị chỉ có tác dụng làm chậm quá trình phát triển của bệnh chứ chức năng hoàn toàn không thể phục hồi trở lại như ban đầu. Ngoài việc điều trị theo phác đồ điều trị của bác sĩ, bệnh nhân có thể lên kế hoạch cho các hoạt động sinh hoạt và có chế độ ăn uống hợp lý như:
– Người bệnh cần bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng và cân bằng lượng đường, protein,… có trong cơ thể.
– Hạn chế ăn muối, lượng natri được phép sử dụng trong 1 ngày là 2,5g.
– Không nên hoặc thậm chí nên ” xóa sổ” những lọai thực phẩm đóng hộp và các loại thực phẩm được chế biến sẵn.
– Nên sử dụng các loại dầu tốt cho sức khỏe thay vì sử dụng mỡ động vật và các loại dầu thực vật kém chất lượng.
– Mỗi ngày nên uống từ 1 – 1,5 lít nước để giúp gan thải độc.
– Lưu ý người mắc bệnh gan tuyệt đối không sử dụng rượu bia và không được thức khuya quá 11 giờ đêm.
Tự trang bị cho bản thân những kiến thức cơ bản nhất về xơ gan độ 3 là một điều rất cần thiết trong cuộc sống hiện nay, bởi điều đó không chỉ giúp ích cho bản thân chúng ta mà cả với những người xung quanh mình. Hãy truyền đi những thông tin bổ ích này tới mọi người để cùng nhau chống lại căn bệnh nguy hiểm này các bạn nhé.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh