Bổ sung DHA khi mang thai và cho con bú

DHA là gì?

DHA (Docosa Hexaenoic Acid) là một axit béo không no cần thiết thuộc nhóm omega-3. Đây là dưỡng chất quan trọng ảnh hưởng đến quá trình hình thành não bộ và phát triển thị giác của trẻ ngay từ trong bụng mẹ cho đến 2 năm đầu đời nên rất cần bổ sung DHA khi mang thai.

Mặt khác, DHA là thành phần chính tham gia vào quá trình hình thành và cấu tạo não. Bên cạnh đó, dưỡng chất này còn giữ vai trò cấu trúc quan trọng trong nhiều bộ phận của não bộ như hệ thần kinh trung ương hay vỏ não cũng như ở võng mạc mắt.

DHA được xem là dưỡng chất “không thể thiếu” trong những năm đầu tiên của trẻ, bổ sung đủ DHA giúp trẻ có sự phát triển toàn diện hơn. Vì vậy cần đảm bảo bổ sung DHA khi mang thai thường xuyên và đầy đủ.

Tầm quan trọng của DHA đối với mẹ và bé

DHA được cho là một trong những chất dinh dưỡng cần thiết cho phụ nữ trong thời kỳ mang thai. Vậy lợi ích từ DHA mang lại cho sức khỏe của mẹ và bé là gì và vì sao cần bổ sung DHA khi mang thai?

bổ sung DHA khi mang thai

DHA là dưỡng chất cần thiết mà mẹ cần bổ sung trong thời kỳ mang thai và cho con bú

Thúc đẩy quá trình phát triển trí não và thị giác của trẻ

DHA từ lâu đã được xác định là một trong những thành phần quan trọng rất tốt cho sức khỏe, và thường được công nhận vai trò trong việc hỗ trợ phát triển trí não và thị giác cho trẻ sơ sinh cùng trẻ nhỏ.

Trong suốt thai kỳ, DHA được chuyển từ mẹ sang bé, đặc biệt trong tam cá nguyệt thứ ba khi đây là giai đoạn não bộ của bé phát triển mạnh mẽ nhất. Một em bé phải nhận đủ DHA từ người mẹ để đảm bảo sự phát triển não, mắt và hệ thần kinh. Vì thế đừng quên bổ sung DHA khi mang thai.

Các nghiên cứu còn cho thấy nhận đủ DHA khi còn trong bụng mẹ có thể giúp cải thiện hành vi, sự chú ý và học tập ở trẻ em. Một nghiên cứu tại Đại học Kansas, trong 6 tháng đầu đời, những đứa trẻ có mẹ được bổ sung DHA khi mang thai thường có xu hướng phát triển nhanh hơn so với những đứa trẻ có mẹ với mức độ độ DHA thấp.

Một nghiên cứu khác thuộc trường Đại Học Oslo (Na Uy) tiến hành khảo sát đối với trẻ lên bốn, có mẹ bổ sung hàm lượng cao DHA trong quá trình mang thai và cho con bú, thường ghi nhận điểm số cao trong các bài kiểm tra IQ so với những đứa trẻ khác không được hấp thu DHA từ mẹ trong thai kỳ.

Do đó, việc bổ sung DHA khi mang thai cũng vô cùng quan trọng để người mẹ có đủ lượng dự trữ DHA cần thiết để “chia sẻ” cho thai nhi. Khi mang thai và cho con bú, em bé sẽ liên tục làm “cạn kiệt” lượng DHA trong cơ thể của người mẹ, nên điều cần thiết là phải duy trì lượng DHA và máu trước, trong và sau khi mang thai.

Kể cả khi trẻ được sinh ra, trẻ vẫn tiếp tục cần DHA và chúng có thể được nhận qua sữa mẹ hay các loại sữa bột giàu DHA. Vì hai năm đầu đời là thời điểm trẻ phát triển não bộ nên cần liên tục nhận đủ lượng DHA cần thiết.

Nồng độ DHA có trong sữa mẹ cũng liên quan mật thiết đến nồng độ DHA trong máu, cả hai đều phụ thuộc vào lượng DHA mẹ bổ sung. Vì thế bổ sung DHA khi mang thai và sau khi sinh thật sự rất quan trọng và có ý nghĩa to lớn.

Bổ sung DHA khi mang thai giúp giảm nguy cơ sinh non

Đối với những trường hợp sinh non trước 37 tuần thì trẻ thường có nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến phổi và hệ miễn dịch, gặp trở ngại về thị giác cũng như thính giác, hay chậm phát triển. Vì thế để giảm thiểu nguy cơ sinh non thì các chuyên gia từ Viện nghiên cứu y tế Nam Úc (SAHMRI), cụ thể giáo sư Philippa Middleton đã đánh giá tác dụng tích cực của DHA trong việc hỗ trợ giảm nguy cơ sinh non và chỉ ra rằng mẹ bầu cần bổ sung DHA khi mang thai.

Theo đó, các nhà nghiên cứu đã xem xét 70 mẫu thử nghiệm ngẫu nhiên với gần 20,000 phụ nữa và thấy rằng việc tăng hàm lượng bổ sung DHA khi mang thai mỗi ngày từ 500 đến 1000 mg giúp giảm 42% tỷ lệ sinh non trước 34 tuần và giảm 11% tỷ lệ sinh trước 37 tuần và giảm 10% nguy cơ nhẹ cân ở trẻ.

Bên cạnh đó, một nghiên cứu thử nghiệm DHA trước khi sinh cũng được thực hiện. Một xét nghiệm máu được chích từ ngón tay của phụ nữ sẽ cho phép theo dõi mức độ DHA của họ. Mức mục tiệu DHA trước khi sinh ít nhất là khoảng 5% và nếu mức của bạn ở dưới mục tiêu đó thì có thể điều chỉnh bằng cách bổ sung DHA khi mang thai.

Bổ sung đầy đủ DHA có thể làm giảm nguy cơ sinh non cho mẹ

Bổ sung DHA khi mang thai giúp hỗ trợ tâm trạng của mẹ sau sinh

Bên cạnh mang lại lợi ích cho sức khỏe và sự phát triển của em bé thì DHA còn hỗ trợ rất nhiều cho mẹ sau thời gian sinh. DHA đóng một vai trò trong việc sản xuất và vận chuyển các hormone tăng cường tâm trạng như dopamine và serotonin. Do đó, nếu người mẹ bổ sung DHA khi mang thai vừa đủ thì sẽ giúp tránh được trầm cảm sau sinh, tình trạng thường xảy ra ở khoảng 10-25% phụ nữ và có liên quan đến việc thiếu hụt omega-3.

Ngoài ra, các chuyên gia còn tìm thấy mối tương quan trực tiếp giữa nồng độ DHA trong máu và các triệu chứng trầm cảm sau sinh. Theo đó, phụ nữ sẽ gặp nhiều dấu hiệu trầm cảm sau sinh khi mức độ DHA trong thai kỳ dưới mức 5% và ngược lại. Vì thế, đừng quên bổ sung DHA khi mang thai.

Hàm lượng DHA cần bổ sung

Sự hình thành và phát triển trí não của bé diễn ra ngay từ những tuần đầu tiên ở trong bụng mẹ. Từ tuần 13 đến tuần 24, thai nhi bắt đầu bước vào giai đoạn hình thành thị giác và thính giác. Theo đó, từ trong bụng mẹ bé có thể cảm nhận được ánh sáng từ bên ngoài, nghe giọng nói của mẹ và bắt đầu tiếp nhận thông tin.

Đến tuần 40, bộ não của trẻ đạt kích thước bằng khoảng 25% so với người trưởng thành. Đặc biệt trong 3 tháng cuối cùng trước khi sinh, bé cần lượng acid béo rất cao vào khoảng 2,2g EFAs/ngày cho sự phát triển hệ thần kinh và mạch máu. Bé sẽ tích cực hấp thụ DHA từ mẹ để trí não được phát triển tốt nhất. Vì thế, mẹ nên bổ sung DHA khi mang thai.

Vậy nên theo Khuyến cáo của Tổ chức FAO, WHO, lượng DHA cần bổ sung với trẻ 6 tháng – 24 tháng: 10-12 mg/kg, phụ nữ có thai và cho con bú: 300 mg/ngày.

5 cách bổ sung DHA khi mang thai trong thực đơn thường ngày

Cơ thể không thể tự tổng hợp được axit béo không no mà phải thông qua đường ăn uống để đưa vào cơ thể. Đối với người lớn, sau khi hấp thụ Omega 3 và Omega 6 từ nguồn thức ăn hằng ngày thì chúng đều tự chuyển hóa thành những axit thiết yếu. Đối thai nhi và trẻ nhỏ được cung cấp DHA qua đường nhau thai và sữa mẹ. Bổ sung DHA khi mang thai bằng những thực phẩm như:

Các loại cá

Cá được xem là nguồn dinh dưỡng tuyệt vời cho cả mẹ và bé. Cá chứa ít calo và chất béo bão hòa trong khi hàm lượng protein, vitamin D và omega-3 lớn. Các lựa chọn an toàn như cá hồi, cá trích được khuyến khích ăn từ 2-3 lần mỗi tuần vì không chỉ có hàm lượng thủy ngân thấp mà còn có lượng omega-3 cao, được chứng minh có vai trò quan trọng đối với sự phát triển nhận thức của trẻ.

Trong đó cá ngừ trứng cũng là một nguồn cung cấp DHA tốt, nhưng chỉ nên ăn một lần mỗi tuần do hàm lượng thủy ngân cao.

Trong khi nhiều loại cá là nguồn cung cấp DHA tuyệt vời thì Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (Food and Drug Administration) khuyên phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ nên tránh xa các loại các có thủy ngân cao như cá kiếm, cá mập, cá thu, cá ngòi,…

Dầu cá

Dầu cá được xem là một trong những cách bổ sung DHA hiệu quả, mang lại lợi ích cho sự phát triển thần kinh ở trẻ em. Đối với phụ nữ có thể sử dụng dầu cá trong cả thời gian trước và trong khi mang thai lẫn cho con bú.

Khi lựa chọn các sản phẩm dầu cá, hãy chắc chắc chọn các loại có thể cung cấp ít nhất 200mg DHA trong mỗi khẩu phần để đảm bảo đủ lượng DHA cho cả mẹ và bé. Uống tới 1000mg DHA mỗi ngày đã được chứng minh là an toàn.

Dầu cá được xem là một trong những cách bổ sung DHA hiệu quả

Tảo

Tảo là một giải pháp cung cấp omega-3 tuyệt vời. Trong một nghiên cứu gần đây đã có 32 người trường thành khỏe mạnh tiêu thụ tảo hoặc cá hồi nấu chín với lượng DHA tương đương mỗi ngày trong hai tuần liên tiếp. Kết quả cho thấy cả hai nhóm người đều có sự gia tăng tương đương về nồng độ DHA trong máu.

Ngoài ra, trong tảo không chứa bất kỳ kim loại nặng hoặc độ tố nào nên hoàn toàn có lợi cho phụ nữ mang thai. Đây là cách bổ sung DHA khi mang thai cực hiệu quả.

Trứng

Trong trứng có chứa hai loại axit béo omega 3 khác nhau là DHA và ALA (một loại omega-3 có trong nguồn thực vật). Đặc biệt hàm lượng DHA có trong lòng đỏ trứng là nguồn cung cấp cần thiết cho phụ nữ mang thai và bé, tuy nhiên lòng đỏ trứng thực sự chỉ có tác dụng nếu được nấu chín hoàn toàn. Vì vậy, để bổ sung DHA khi mang thai hiệu quả, mẹ cần lưu ý điều này.

Lòng đỏ trứng chứa hàm lượng DHA cần thiết cho cơ thể

Sữa bổ sung chất dinh dưỡng

Phụ nữ mang thai nên uống khoảng 3 cốc sữa mỗi ngày để đảm bảo cung cấp đủ lượng canxi, protein và vitamin D cần thiết trong thai kỳ. Và vì DHA giúp bổ sung canxi cho xương, vì thế chị em phụ nữ có thể tìm các loại sữa giúp tăng cường DHA, canxi và vitamin D.

Tuy nhiên lượng DHA có trong sữa hay trứng có hàm lượng tương đối thấp nên cần được kết hợp thêm với các loại thực phẩm khác để có kết quả tốt hơn.

DHA là hàm lượng dinh dưỡng rất cần thiết cho sức khỏe của cả mẹ và bé. Trong thời kỳ mang thai hay cho con bú thì cơ thể người mẹ luôn cần một lượng lớn DHA để đảm bảo cho quá trình phát triển của trẻ diễn ra thật thuận lợi cả khi trong bụng mẹ lẫn lúc chào đời. Do đó, mẹ đừng quên bổ sung DHA khi mang thai.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP