1. Những thông tin cần biết khi thai phụ mắc viêm gan B
Virus viêm gan siêu vi B có khả năng lây truyền từ mẹ sang con. Phụ nữ mắc viêm gan B trong giai đoạn thai kỳ thì khả năng con sinh ra cũng mang virus viêm gan B là khá cao. Theo thống kê, khoảng 10-13% thai phụ Việt nhiễm virus viêm gan B. Đây là một tỷ lệ rất lớn. Các nhà khoa học chỉ ra rằng tỷ lệ trẻ sinh ra bị nhiễm viêm gan B từ mẹ chiếm khoảng 40%. Tuy nhiên không phải trẻ nào cũng mang mầm bệnh suốt đời. Lựa chọn thuốc điều trị viêm gan B cho bà bầu được xem là yếu tố quyết định đến tỷ lệ này. Việc phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời cũng giúp kiểm soát các biến chứng.
Người mẹ mắc viêm gan B rất dễ truyền bệnh cho con
2. Lưu ý cần thiết cho thai phụ nhiễm bệnh viêm gan B
Về cơ bản, tỷ lệ thai phụ truyền bệnh sang con phụ thuộc vào các giai đoạn của thai kỳ.
-Nếu thai phụ mắc viêm gan B ở thời kỳ đầu thai kỳ (khoảng 3 tháng đầu). Tỷ lệ truyền virus sang con khá thấp (khoảng 1%).
-Thai phụ mắc viêm gan B ở khoảng giữa thai kỳ. Tỷ lệ truyền virus sang con là 10%.
-Nghiêm trọng hơn là khi thai phụ mắc bệnh vào đoạn cuối thai kỳ. Tỷ lệ truyền mầm bệnh sang con lên tới 60-70%. Đây là tỷ lệ rất cao.
Ngoài ra, virus viêm gan B khiến giảm sức đề kháng của thai phụ. Do đó, những bà bầu mang mầm bệnh thường có tỷ lệ tử vong cao hơn, dễ bị biến chứng hơn.
Càng ở cuối thai kỳ thì khả năng truyền bệnh từ mẹ sang con càng cao
3. Các loại thuốc điều trị viêm gan B cho bà bầu
Khoa học đã chứng minh hiệu quả của việc sử dụng thuốc kháng virus trong quá trình thai nghén ở thai phụ nhiễm HIV. Tuy nhiên, chưa có bằng chứng để xác định loại thuốc này có hiệu quả với thai phụ mắc viêm gan B hay không. Ngoài ra, khi lựa chọn thuốc điều trị viêm gan B cho bà bầu, các hệ quả đối với sự phát triển của thai nhi cũng là một vấn đề cần đặc biệt quan tâm. Dưới đây là một số loại thuốc điều trị bạn có thể tham khảo.
3.1 Thuốc điều trị viêm gan B cho bà bầu thường sử dụng là Lamivudine
Lamivudine hay 3TC, là thuốc kháng virus được sử dụng để phòng ngừa và điều trị HIV/AIDS. Nhiều nghiên cứu về tính hiệu quả của lamivudine đã được thực hiện và cho thấy kết quả tương tự nhau. Theo đó, lamivudine được xem là thuốc điều trị viêm gan B cho bà bầu hiệu quả. Thai phụ dùng lamivudine ở 3 tháng cuối thai kỳ khi sinh con sẽ có tỷ lệ nhiễm HBsAg thấp hơn so với thai phụ không dùng hoặc chỉ dùng giả dược Placebo.
Tuy nhiên, theo FDA (cơ quản Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ), lamivudine được phân loại vào nhóm C đối với thai phụ. Nghĩa là chưa đủ dữ liệu để chứng minh an toàn. Do đó, bạn cần hỏi kỹ bác sĩ nếu như quyết định lựa chọn loại thuốc này.
3.2 Telbivudine – Thuốc điều trị viêm gan B cho bà bầu
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra sự hiệu quả khi sử dụng Telbivudine như thuốc điều trị viêm gan B cho bà bầu. Theo đó, thai phụ mắc viêm gan B sử dụng Telbivudine trong quá trình mang thai giúp giảm tỷ lệ lây truyền sang con (khoảng 53%). Tuy nhiên, FDA chỉ xếp Telbivudine vào nhóm B dành cho thai phụ. Nghĩa là các dữ liệu nghiên cứu đủ lớn nhưng chưa chứng minh được tính an toàn. Do đó, tương tự như với Lamivudine, bạn cần sự tư vấn từ bác sĩ trước khi lựa chọn Telbivudine.
Lamivudine và Telbivudine là hai loại thuốc điều trị viêm gan B cho bà bầu
4. Phòng tránh lây nhiễm viêm gan B từ mẹ sang con
Ngoài việc dùng thuốc điều trị viêm gan B, có một cách hiệu quả hơn để giảm tỷ lệ lây nhiễm viêm gan B từ mẹ sang con. Đó là chủ động phòng tránh lây nhiễm. Các nghiên cứu cũng chứng minh sự an toàn và tỷ lệ khả quan của các phương pháp này. Do đó, bạn cũng có thể thực hiện
4.1 Khám sàng lọc
Việc sàng lọc thai phụ nhiễm viêm gan B mãn tính vào lần khám thai đầu tiên là rất quan trọng. Điều này giúp quá trình điều trị được tiến hành sớm và tăng tỷ lệ hiệu quả.
Nếu thai phụ có hàm lượng virus cao trong máu, bác sĩ có thể dùng các loại thuốc để kiểm soát bệnh. Ngoài ra, thai phụ mắc viêm gan B cần thường xuyên kiểm tra tình trạng bệnh trong suốt quá trình mang thai. Các xét nghiệm liên quan giúp bác sĩ đưa ra những hướng dẫn cụ thể. Thai phụ không nên tự ý dùng thuốc mà cần tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ.
Với những người đang điều trị viêm gan B bằng thuốc Interferon, nếu muốn mang thai thì cần ngưng sử dụng thuốc từ 6 tháng trở lên. Lý do bởi Interferon sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi.
Để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và con, bạn nên kiểm tra sức khỏe trước khi mang thai.
4.2 Các biện pháp khác
– Sau khi trẻ sinh ra khoảng 24 tiếng cần được tiêm ngay mũi vaccine globulin đầu tiên. Mũi thứ 2 thường không vượt quá 30 ngày. Các mũi tiếp theo tùy thuộc vào sự sắp xếp của bác sĩ và tình trạng của trẻ.
– Sau sinh, mẹ và bé vẫn có thể tiếp xúc bình thường. Tuy nhiên, tuyệt đối không được tiếp xúc trực tiếp với máu và chất nhờn (như nước bọt).
– Khi cho con bú, mẹ cần kiểm tra đầu vú. Tuyệt đối không cho trẻ bú khi đầu vú bị xây xát.
– Việc sử dụng thuốc hay vaccine có thể gặp thất bại (tỷ lệ khoảng 10-15%). Do đó, thai phụ và bác sĩ cần có chiến lược thay thế hoặc hỗ trợ trong những trường hợp xấu nhất.
– Thai phụ cần chú ý sức khỏe bản thân. Tuyệt đối không sử dụng chất kích thích và xây dựng lối sống lành mạnh. Điều này đúng cho mọi thai phụ chứ không riêng gì những thai phụ nhiễm viêm gan B.
Tóm lại, những phụ nữ nhiễm viêm gan B không phải hoàn toàn hết khả năng mang thai. Điều quan trọng là bạn cần đi kiểm tra thường xuyên và tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ.
Trẻ cần được tiêm vaccin càng sớm càng tốt trong những tháng đầu đời
Các loại thuốc điều trị viêm gan B cho bà bầu chỉ mang tác dụng phụ trợ. Bác sĩ không hoàn toàn loại trừ khả năng thuốc không có tác dụng. Do đó, thai phụ cần đặc biệt lưu ý trước khi quyết định sử dụng loại thuốc nào đó. Hy vọng với bài viết này, bạn đã có những kiến thức cần thiết để chăm sóc cho sức khỏe bản thân và thai nhi.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
