1. U xơ thanh quản là gì?
U xơ thanh quản là tình trạng thanh quản xuất hiện những khối u xơ do hệ quả của việc thanh quản bị tổn thương kéo dài, ví dụ bệnh viêm thanh quản mạn tính.
Hình ảnh thanh quản bị u xơ
Thanh quản là bộ phận nằm ở giữa đáy của lưỡi và khí quản, được xem như hộp thanh vì chứa các dây thanh. Bình thường các cơ của thanh quản hoạt động đóng mở thông qua việc căng, duỗi dây thanh tạo nên một cửa hình chữ V giúp luồng khí lưu thông ra vào khí quản, phổi. Khi bị u xơ, thanh quản xuất hiện những khối u có dạng hạt nhỏ li ti nhiều kích thước khác nhau. Quan sát khi nội soi thanh quản sẽ thấy các u xơ li ti mọc trong niêm mạc thanh quản tới các u xơ có kích thước lên tới vài mm. Tuy nhiên các hạt u xơ này có xu hướng mọc đối xứng trong thanh quản với kích thướng gần như nhau và thường xuất hiện ở vị trí khoảng ⅓ dây thanh.
Theo thống kê, u xơ thanh quản có xu hướng xuất hiện nhiều hơn ở nữ giới. Tuy nhiên, nếu không điều trị kịp thời thì u xơ đều gây ra những tác hại như nhau ở cả nam giới và nữ giới.
2. Ảnh hưởng của u xơ thanh quản
U xơ thanh quản gây ảnh hưởng trực tiếp tới việc thở, nói và động tác nuốt. Nhất là khi người bệnh bị kèm các bệnh lý tai mũi họng như viêm họng, viêm VA, viêm amidan, cảm lạnh,…. hay phải nói to, nói nhiều thì những ảnh hưởng của u xơ càng trở nên nghiêm trọng hơn.
2.1. Mất giọng, khàn giọng
Đây là tình trạng thường gặp ở những người bị u xơ. Tình trạng mất giọng, khàn tiếng trở nên tầm trọng hơn khi những hạt u xơ gia tăng. Khi các hạt xơ mọc quá nhiều sẽ dẫn đến bít thanh quản, gây mất giọng hoàn toàn và đe dọa đến hô hấp của người bệnh.
2.2. Sưng họng
U xơ thanh quản ngoài ảnh hưởng đến việc thở và nói còn ảnh hưởng trực tiếp tới việc nuốt của người bệnh. Do thanh quản nằm song song với ống thực quản, chính vì thế khi thanh quản bị u xơ quá nhiều sẽ dẫn đến đau đớn khi nuốt thức ăn.
Mất giọng, khàn giọng, sưng họng là những biểu hiện của u xơ thanh quản
2.3. Biến chứng nguy hiểm khi u xơ quá nhiều
Khi các hạt u xơ mọc quá nhiều và không được điều trị, sẽ lan sang các vùng khác, có thể gây polyp dây thanh. Ngoài ra, người bệnh còn xuất hiện tình trạng đờm (nhiễm trùng do các khối u xơ tăng kích thước), hạch cổ (các u chuyển sang giai đoạn xơ hóa), …. và gây xuất huyết thanh quản. Xuất huyết thanh quản là tình trạng nghiêm trọng cần cấp cứu kịp thời để không đe dọa tính mạng.
Nguy hiểm hơn, u xơ thanh quản có thể biến chứng thành ung thư thanh quản khi các u xơ quá phát. Khi chuyển giai đoạn này việc điều trị sẽ trở nên khó khăn hơn rất nhiều và tỷ lệ thành công không cao, phụ thuộc vào nhiều yếu tố như đề kháng của người bệnh, khả năng đáp ứng điều trị, mức độ ung thư,….
2.4. Ảnh hưởng tới giao tiếp và cuộc sống thường ngày
U xơ thanh quản gây ảnh hưởng tới giọng nói, giao tiếp – yếu tố quan trọng với những người trong ngành nghề cần sử dụng giọng nói nhiều như diễn viên, ca sĩ, MC, giáo viên,…. gây ảnh hưởng tới chất lượng công việc.
3. Chẩn đoán u xơ thanh quản
Người bị u xơ thanh quản đặc trưng bởi dấu hiệu giọng nói khàn, phát âm khó khăn, thở hay hụt hơi, yếu hơi, khi ngủ thường có hiện tượng ngáy và thường phải kê cao gối để thở dễ dàng hơn. Khi có các dấu hiệu này, hãy tới các cơ sở y tế để thăm khám và tìm hiểu nguyên nhân.
Chẩn đoán u xơ vùng thanh quản dựa theo các dấu hiệu lâm sàng nêu trên. Bên cạnh đó, bạn hãy chia sẻ với bác sĩ những biểu hiện bất thường bạn gặp phải.
Sau khi nắm được các biểu hiện lâm sàng ban đầu, các bác sĩ sẽ kiểm tra vùng họng, amidan,… kiểm tra đường thở và thực hiện nội soi để quan sát niêm mạc vùng thanh quản để chẩn đoán chính xác nhất.
4. Điều trị u xơ thanh quản
Việc điều trị u xơ thanh quản phụ thuộc vào mức độ u xơ gặp phải. Ở mức độ nhẹ, bác sĩ sẽ ưu tiên điều trị nội khoa và chỉ định phẫu thuật khi mức độ u xơ nghiêm trọng.
4.1. Phương pháp điều trị nội khoa
Nếu các u xơ có kích thước nhỏ, bác sĩ sẽ chỉ định điều trị nội khoa bằng việc sử dụng thuốc kháng viêm, tiêu sưng kết hợp với súc miệng nước muối, tránh những yếu tố bất lợi (khói thuốc, uống đồ lạnh, nói quá to,…) để làm giảm các triệu chứng gây ra bởi u xơ thanh quản.
Biện pháp này có thể hạn chế hoặc kìm hãm sự phát triển của các hạt u xơ. Tuy nhiên lại không thể giải quyết triệt để vấn đề nên rất dễ tái phát khi người bệnh gặp các điều kiện bất lợi ( thời tiết lạnh, ô nhiễm không khí, sử dụng đồ lạnh, mắc các bệnh lý tai mũi họng khác,…)
4.2. Phương pháp điều trị ngoại khoa
Điều trị ngoại khoa được chỉ định khi các hạt xơ có kích thước lớn, có xu hướng phát triển khiến thanh quản dễ bị bịt kín. Các bác sĩ sẽ thực hiện phẫu thuật nội soi để nạo, bóc tách các hạt xơ để làm thông thoáng dây thanh. Sau thực hiện phẫu thuật, do tác động vào niêm mạc thanh quản, chính vì thế người bệnh cần nghỉ ngơi và điều trị phục hồi theo đúng chỉ định của bác sĩ.
Do phẫu thuật chỉ có thể tác động lên các hạt xơ có kích thước lớn, chính vì thế không thể giải quyết dứt điểm tình trạng u xơ thanh quản nếu người bệnh không bảo vệ thanh quản của mình. Mặt khác, khi phẫu thuật có thể để lại sẹo ở mô thanh quản, chính vì thế quá trình phục hồi sẽ cần kết hợp với phương pháp trị liệu âm thanh để phục hồi giọng nói trong trẻo như ban đầu.
5. Phòng ngừa u xơ thanh quản
U xơ thanh quản phần lớn là do hệ quả của việc thanh quản bị tổn thương vì nói quá mức, các bệnh lý về tai mũi họng. Vì vậy để tránh thanh quản bị u xơ cần:
– Sử dụng giọng nói với cường độ và tần suất phù hợp trong quá trình giao tiếp. Luôn để thời gian cho thanh quản được phục hồi sau khi phải nói với cường độ lớn và nhiều.
– Với những người bị trào ngược dạ dày, cần thận trọng nghỉ ngơi sau ăn uống để hạn chế hội chứng này, tránh ảnh hưởng tới họng và thanh quản.
– Khi bị khàn tiếng hoặc có dấu hiệu khàn tiếng, hãy tự xử lý bằng cách giảm cường độ nói, sử dụng các đồ uống ấm giúp cổ họng nhanh phục hồi như trà gừng và súc miệng nước muối sinh lý trước khi ngủ.
– Luyện nói để nói đúng cách, không gây tổn thương thanh quản, có thể sử dụng các biện pháp khuếch đại âm thanh như micro, loa phóng, ….thay vì nói quá lớn.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
