U xơ thanh quản là một tình trạng trong đó thanh quản xuất hiện các khối u xơ, thường phát sinh do tổn thương kéo dài ở thanh quản, chẳng hạn như viêm thanh quản mạn tính. Thanh quản là một cấu trúc nằm giữa đáy lưỡi và khí quản, có vai trò quan trọng trong việc tạo ra âm thanh và điều hòa luồng khí vào ra phổi. Khi có sự hình thành các u xơ, chúng xuất hiện dưới dạng các khối u nhỏ li ti, kích thước thay đổi và thường có xu hướng phát triển đối xứng, tập trung ở khoảng ⅓ trước của dây thanh.
Thống kê cho thấy, u xơ thanh quản thường gặp ở nữ giới, tuy nhiên nếu không được điều trị kịp thời, u xơ thanh quản có thể gây ra tác hại nghiêm trọng cho cả nam và nữ.
U xơ thanh quản gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các chức năng quan trọng của thanh quản, bao gồm hô hấp, phát âm và nuốt. Các bệnh lý tai mũi họng kèm theo như viêm họng, viêm VA, viêm amidan, hoặc các yếu tố làm tăng cường độ sử dụng giọng nói (nói to, nói nhiều) có thể làm gia tăng mức độ ảnh hưởng của u xơ thanh quản.
Hình ảnh thanh quản bị u xơ
Tình trạng khàn giọng là một trong những triệu chứng điển hình của u xơ thanh quản. Khi các khối u xơ gia tăng về số lượng và kích thước, chúng có thể gây tắc nghẽn thanh quản, dẫn đến mất giọng hoàn toàn, từ đó ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng giao tiếp và hô hấp của bệnh nhân.
U xơ thanh quản không chỉ làm giảm khả năng phát âm mà còn ảnh hưởng đến chức năng nuốt do thanh quản nằm gần thực quản. Khi các khối u xơ phát triển, bệnh nhân có thể cảm thấy đau đớn khi nuốt thức ăn hoặc nước, làm giảm chất lượng cuộc sống.
Khi các khối u xơ phát triển quá mức mà không được điều trị, chúng có thể gây biến chứng như polyp dây thanh, nhiễm trùng dẫn đến đờm, hoặc hạch cổ khi các khối u chuyển sang giai đoạn xơ hóa. Trong những trường hợp nặng, u xơ thanh quản có thể gây xuất huyết thanh quản, một tình trạng cấp cứu nguy hiểm. Ngoài ra, nếu không điều trị kịp thời, u xơ có thể phát triển thành ung thư thanh quản, gây khó khăn trong việc điều trị và làm giảm tỷ lệ thành công.
Đặc biệt với những người có nghề nghiệp yêu cầu sử dụng giọng nói nhiều như diễn viên, ca sĩ, MC, giáo viên, u xơ thanh quản có thể làm suy giảm khả năng giao tiếp, từ đó ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng công việc và cuộc sống cá nhân.
Mất giọng, khàn giọng, sưng họng là những biểu hiện của u xơ thanh quản
Chẩn đoán u xơ thanh quản được thực hiện dựa trên các dấu hiệu lâm sàng như giọng nói khàn, khó khăn khi phát âm, khó thở, hụt hơi, và ngáy khi ngủ. Bệnh nhân nên đến các cơ sở y tế để được thăm khám và chẩn đoán chính xác. Quá trình chẩn đoán bao gồm khám lâm sàng, kiểm tra vùng họng, amidan và thực hiện nội soi thanh quản để quan sát và xác định sự hiện diện của các khối u xơ.
Phương pháp điều trị u xơ thanh quản phụ thuộc vào mức độ tổn thương và sự phát triển của các khối u.
Đối với các u xơ có kích thước nhỏ, điều trị nội khoa sẽ được ưu tiên. Các bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc kháng viêm, tiêu sưng kết hợp với việc súc miệng nước muối. Ngoài ra, bệnh nhân cần tránh các yếu tố có thể làm tình trạng u xơ trầm trọng hơn, như khói thuốc, thức ăn lạnh, hoặc nói quá to. Phương pháp này có thể hạn chế sự phát triển của u xơ nhưng không thể chữa trị triệt để và dễ tái phát nếu gặp các yếu tố bất lợi.
Khi các khối u xơ phát triển lớn và gây tắc nghẽn thanh quản, phẫu thuật sẽ được chỉ định. Phẫu thuật nội soi để nạo, bóc tách các khối u giúp làm thông thoáng dây thanh quản. Sau phẫu thuật, bệnh nhân cần nghỉ ngơi và tuân thủ chế độ phục hồi theo hướng dẫn của bác sĩ. Tuy nhiên, phẫu thuật chỉ giải quyết được các u xơ lớn và không thể ngăn chặn hoàn toàn tình trạng này nếu không có biện pháp bảo vệ thanh quản phù hợp. Thêm vào đó, phẫu thuật có thể để lại sẹo ở mô thanh quản, làm quá trình phục hồi lâu dài và cần kết hợp với trị liệu âm thanh để khôi phục giọng nói.
Để ngăn ngừa u xơ thanh quản, cần hạn chế các yếu tố gây tổn thương thanh quản, bao gồm:
Sử dụng giọng nói với cường độ và tần suất hợp lý, cho phép thanh quản phục hồi sau mỗi lần sử dụng giọng mạnh.
Với người bị trào ngược dạ dày, cần chú ý nghỉ ngơi và hạn chế ảnh hưởng tới họng và thanh quản.
Khi có dấu hiệu khàn giọng, cần giảm cường độ nói, uống đồ uống ấm như trà gừng và súc miệng nước muối sinh lý để giúp thanh quản phục hồi.
Luyện tập cách nói đúng kỹ thuật để tránh gây tổn thương thanh quản và sử dụng các phương tiện hỗ trợ âm thanh khi cần thiết.
Việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp bảo vệ thanh quản, giảm nguy cơ phát sinh u xơ và các biến chứng liên quan.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh