✴️ Tập đi với chân giả trên gối
ĐẠI CƯƠNG
Vấn đề chính trong tập luyện với chân giả là khả năng giữ thăng bằng trên chân giả trong khi đứng rất quan trọng. Để thành công trong việc sử dụng chân giả, người bệnh phải có sự phối hợp tốt, thăng bằng vững vàng trước khi tập đi và rất kiên trì, đặc biệt là trong vài tuần đầu tiên.
CHỈ ĐỊNH
Mức cắt cụt ngang xương đùi
Tháo khớp gối và những mức cắt cụt ở khớp gối.
CHỐNG CHỈ ĐỊNH
Mỏm cụt nhiễm trùng sau phẫu thuật
Sưng, phù nề đầu mỏm cụt
Co rút hay biến dạng gập khớp hông.
Chân giả trên gối không vừa vặn.
CHUẨN BỊ
Người thực hiện: bác sĩ hoặc kỹ thuật viên vật lý trị liệu.
Phương tiện: Chân giả trên gối, ghế ngồi, thanh song song, tấm gương tập.
Người bệnh: phải hợp tác và được giải thích rõ mục đích tập luyện.
Hồ sơ bệnh án: được Bác sĩ chỉ định tập luyện với chân giả trên gối.
CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
Kiểm tra hồ sơ
Kiểm tra người bệnh
Thực hiện kỹ thuật
Đứng giữa thanh song song với hai bàn chân cách nhau 12 cm
Giữ tư thế đúng, chuyển sức nặng từ chân nọ sang chân kia.
Không gập gối phía lành.
Người bệnh chuyển sức nặng bằng cử động của khớp hông chứ không phải của thân mình. Hai vai và xương chậu phải được giữ ở vị thế ngang.
Đứng trước gương tập và giữa thanh song song.
Đặt hai bàn tay trên thanh song song ở hai bên thân mình.
Bước chân giả một bước ngắn về phía trước chân lành.
Giữ nguyên chân giả ở điểm này, bước chân lành về phía trước và ra sau.
Chịu hết sức nặng trên bàn chân lành ở giai đoạn đầu và cuối của bước.
Khớp gối chân giả sẽ gập khi chân lành đặt về phía trước.
Bàn chân lành nên bước qua sát bàn chân giả nhằm chuyển sức nặng thân mình trực tiếp trên chân giả.
Chịu sức nặng trên chân lành đặt trước chân giả một bước
Cho khớp gối chân giả gập. Chuyển sức nặng từ gót tới ngón của bàn chân lành. - Cho chân giả bước tới một bước. Đặt hết sức nặng trên chân giả ở giai đoạn cuối của bước (khớp gối chân lành phải gập khi sức nặng đè trên gót chân giả).
Về phía chân lành:
+ Bước một bước ngắn về phía chân lành.
+ Để cho khớp gối chân giả gập.
+ Vẫn duy trì tiếp xúc với mặt nền, kéo bàn chân giả tới bên chân lành.
Về phía chân giả
+ Chịu hết sức nặng bên lành.
+ Di động chân giả, hơi gập nhẹ gối.
+ Chịu ngay sức nặng trên chân giả, khi bàn chân đặt xuống.
Ngồi xuống ghế
Đối mặt với ghế, với chân lành gần chân trước của ghế phía trên chân giả.
Xoay bàn chân lành về phía chân giả, kéo chân giả bằng mức với chân lành.
Gập thân mình về phía trước và đặt mình xuống ghế (đối với người già bị cụt trên gối, có thể chống mộttay trên mặt ghế trong khi đặt bàn tay kia trên khớp gối lành).
Đứng dậy khỏi ghế
Đặt gót chân lành gần phía dưới ghế trong khi bàn chân giả ở phía trước.
Gập mình về phía trước và đứng dậy trên chân lành.
Chuyển sức nặng sang chân giả và bước tới với chân lành (với người già bị cụt trên gối có thể chống thêm hai bàn tay trên gối).
Đứng dậy từ sàn nhà
Phương pháp 1:
Xoay người đối diện với mặt ghế. Đặt hai tay lên mặt ghế.
Quỳ trên chân lành, chân giả duỗi ra sau.
Đẩy hai tay và duỗi thẳng chân lành để đứng lên.
Nắm nhẹ trên ghế khi lấy lại được thăng bằng và sử dụng dụng cụ trợ giúp.
Phương pháp 2:
Ngồi gần ghế, lưng tựa vào mặt ghế. Đặt hai tay lên mặt ghế.
Gập gối chân lành
Đẩy mạnh hai tay và đưa mông lên mặt ghế.
Ngồi xuống sàn nhà
Đặt chân giả hơi về phía sau.
Cúi xuống chống tay và chịu sức nặng trên hai bàn tay.
Hạ thân mình xuống, xoay về phía chân lành và ngồi xuống mông phía ấy.
Bước lên cầu thang
Chuyển sức nặng thân người trên chân giả và bước lên với chân lành.
Duỗi mỏm cụt ra rồi gập hông lại thật mau để gập gối lại và đặt bàn chân giả bên cạnh chân lành.
Bước xuống cầu thang
Đặt gót chân giả trên cạnh bậc cầu thang:
Chuyển sức nặng thân người đến chân giả và giữ vững khớp gối bằng cách ấn mỏm cụt vào vách sau vỏ nhựa.
Gập khớp gối giả bằng cách gập mỏm cụt lại và chuyển sức nặng thân người trên chân lành ở bục kế dưới.
Đi xuống một cách nhịp nhàng.
Vượt chướng ngại
Bước qua chướng ngại vật bằng cách đi tới:
Mặt đối diện với vật chướng ngại, đặt ngón chân lành cách xa vật khoảng 7 – 8cm.
Chuyển sức nặng thân người trên chân lành.
Duỗi mỏm cụt ra rồi gập mạnh hông lại để đem chân giả qua chướng ngại vật.
Khi gót chân giả chạm đất, duỗi mạnh mỏm cụt vào vách sau để giữ vững khớp gối và chuyển sức nặng thân người lên chân giả.
Bước chân lành qua chướng ngại vật.
Bước qua chướng ngại vật bằng cách đi ngang (bước qua chướng ngại vật cao hơn 10 – 12cm):
Người cụt chân trên gối đứng một bên với chân giả cạnh bên chướng ngại vật và bàn chân giả cách chướng ngại vật 12 – 13cm.
Gập mạnh hông chân cụt để duỗi gối và bước qua chướng ngại vật.
Lúc gót chân giả chạm đất, ấn mạnh mỏm cụt vào vách sau vỏ nhựa để giữ vững gối.
Bước qua chướng ngại vật với chân lành và xoay người về phía chân giả.
THEO DÕI
Nên nhớ là người có mỏm cụt trên gối sẽ nhanh mệt ở giai đoạn đầu mới bước vào chương trình tập luyện. Cần thường xuyên xen những phút nghỉ vào giữa những buổi tập ngắn.
Sau mỗi buổi tập, cần kiểm tra xem mỏm cụt có bị những điểm tì đè hay các vết trầy xước nào không?
Trong trường hợp sử dụng gậy chống thì nên dùng hai gậy trong suốt thời gian luyện tập để đảm bảo sự phân bố đều sức nặng hai bên. Sau giai đoạn tập luyện, nếu người bệnh vẫn phải dùng một gậy thì cầm gậy ở tay phía đối bên với phía chân giả.
TAI BIẾN VÀ XỬ TRÍ
Đau mỏm cụt: Thuốc giảm đau, nghỉ ngơi, các biện pháp vật lí trị liệu.
Tập quá sức: Nghỉ ngơi.
Ngã khi tập: Chú ý cẩn thận, tránh ngã.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
BÀI VIẾT KHÁC
