Đặt giác hơi là gì?

Một số người tin tưởng tác dụng giảm đau của phương pháp đặt giác hơi, và nó được sử dụng để điều trị rất nhiều bệnh bao gồm đau mạn tính và các bệnh về đường hô hấp.

Cho đến nay, các nghiên cứu khoa học về đặt giác hơi còn ít và chỉ giới hạn trong vài thí nghiệm kiểm soát ngẫu nhiên.

Đặt giác hơi là gì?

Đặt giác hơi là 1 liệu pháp cổ đại được sử dụng ở Trung Quốc và Trung Đông trong 2000 năm trước đây. Đây là 1 thủ thuật không xâm lấn mà thường được kết hợp với châm cứu, một dạng khác của y học cổ truyền Trung Quốc.

Những cái cốc được dùng làm giác hơi ngày xưa được làm từ tre hoặc đất sét. Ngày nay, cốc nhựa và thủy tinh thường được sử dụng. Cơ chế vật lý của giác hơi liên quan đến sự hút. Quá trình hút được tạo ra nhờ sử dụng 1 ngọn lửa hoặc van hút. (Đừng lo lắng vì ngọn lửa không tiếp xúc trực tiếp da bạn. Không khí bên trong cốc được đốt cháy bằng ngọn lửa, và cái cốc sẽ ngay lập tức ép chặt lên bề mặt của cơ thể). Nhiều loại cốc khác nhau đã được tạo ra, có thể đặt lên không chỉ các lớp da phẳng trên cơ thể của bạn mà còn ở chỗ gồ ghề.

2 phương pháp đặt giác hơi chính là giác hơi khô và giác hơi ướt (còn gọi là hijama).

Đặt giác hơi khô là hoàn toàn không xâm lấn và sử dụng hơi để trực tiếp tăng cường lưu thông máu, nới lỏng các mô và làm thư giãn hệ thần kinh (đó là lý do tại sao đặt giác hơi được sử dụng để điều trị tăng huyết áp). Đặt giác hơi ướt giống như giác hơi khô nhưng trong quá trình phải thêm 1 bước nữa, là rạch những vết nhỏ ở những chỗ hơi để làm chảy máu.

Đặt giác hơi ướt nên được thực hiện trong môi trường vô trùng bởi các dụng cụ vô trùng.

Trong tay 1 kĩ thuật viên có tay nghề cao, cốc có thể được sử dụng theo nhiều cách khác nhau. Dưới đây là 1 số kĩ thuật của liệu pháp đặt giác hơi:

Giữ giác hơi (giữ cốc trên da thêm 10-15 phút)
Đặt giác hơi nhanh (nhanh chóng bỏ cốc ra khi da bị hút vào trong cốc)
Lắc giác hơi (nhẹ nhàng nâng cốc đưa qua vùng châm cứu hoặc các vùng da khác)
Di chuyển giác hơi (trượt ly bôi trơn trên da hoặc châm cứu điểm)
Cân bằng giác hơi (kết hợp của các kĩ thuật trên)

Cơ chế hoạt động của giác hơi?

Có nhiều giải thích khác nhau cho cách giác hơi hoạt động. Mỗi lời giải thích chỉ là 1 phỏng đoán chưa được chứng minh bằng khoa học và bị giới hạn trong phạm vi nào đó. Ví dụ, 1 lý thuyết giải thích rằng áp lực âm do cốc kéo dãn sợi cơ và dây thần kinh do đó làm tăng lưu thông máu. Tuy nhiên, giải thích này không nêu được lý do tại sao giác hơi được cho là rất hữu ích trong việc điều trị viêm mô tế bào và chứng đau nửa đầu.

1 giả thuyết khác cho rằng chấn thương gây ra bởi các chất ức chế cảm giác đau trong các tế bào sừng sau tủy sống. Tuy nhiên, nó không lý giải được tại sao giác hơi rất hữu ích trong việc chữa các bệnh mà thường không có triệu chứng đau như tăng huyết áp.

1 giả thuyết thứ ba liên hệ hiệu quả điều trị của giác hơi với bấm huyệt hoặc châm cứu. (Giác hơi có thể được đặt lên các điểm châm cứu hoặc vùng xung quanh vị trí chấn thương). Cuối cùng, 1 số giả thuyết rằng đặt giác hơi ướt hoạt động bằng cách tạo điều kiện cho sự đào thải của máu và các mô lỏng bẩn.

Đặt giác hơi đã khoa học kiểm chứng?

Trong những năm gần đây, đã có 1 số đánh giá có hệ thống đưa ra các bằng chứng về cơ chế hoạt động của giác hơi và liệu nó gây ra các tác dụng phụ. Tuy nhiên, như đã đề cập ở trên, các thử nghiệm kiểm soát ngẫu nhiên (thí nghiệm mang tiêu chuẩn vàng) còn rất ít và bị giới hạn bởi nguồn lực (kích thước mẫu thấp hoặc số lượng người tham gia ít) và ý kiến chủ quan.

Trong 1 báo cáo được công bố trên tạp chí PLoS ONE năm 2013, các nhà nghiên cứu Trung Quốc và Úc phát hiện ra rằng mặc dù có những hạn chế trong việc thiết kế nghiên cứu, đặt giác hơi có thể hỗ trợ điều trị các bệnh hoặc tình trạng khác nhau bao gồm herpes zoster, mụn trứng cá, liệt mặt (liệt Bell) và thoái hóa đốt sống cổ tử cung. Hơn nữa, 1 phân tích được thực hiện bởi các nhà nghiên cứu cho rằng đặt giác hơi đem lại hiệu quả tốt nhất khi kết hợp với các phương thức chữa trị khác bao gồm châm cứu và các loại thuốc tây. Đặc biệt, các nhà nghiên cứu tìm thấy rằng cả hai phương pháp đặt giác ướt và khô đều an toàn và không gây tác dụng phụ, chúng chỉ tạo ra những vết bầm tím không đau và thường tự khỏi trong khoảng 1 tuần.

1 báo cáo vào năm 2013 được đăng trên tạp chí Acupuncture Medicine, xem xét phương pháp đặt giác hơi có được coi là 1 liệu pháp chữa bệnh đau lưng dưới. Các nhà nghiên cứu đã thấy đặt giác hơi có thể hữu ích trong việc kiểm soát cơn đau và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Đặt giác hơi có ý nghĩa gì?

Từ góc độ khoa học, chúng ta vẫn còn hiểu biết rất ít về phương pháp đặt giác hơi. Có sự đồng thuận giữa nhiều chuyên gia và các nhà nghiên cứu rằng mặc dù đặt giác hơi có vẻ hứa hẹn là 1 phương tiện để điều trị y tế trong tương lai, các nghiên cứu để kiểm chứng cần được thực hiện nhiều hơn. Tuy nhiên, hiện nay, rất nhiều người đã công nhận công dụng chữa bệnh giác hơi, và những câu chuyện như vậy không thể bỏ qua.

Nếu bạn quyết định đặt giác hơi, hãy chắc chắn rằng kĩ thuật viên thực hiện thủ thuật trong môi trường vô trùng. Các kĩ thuật viên nên mang găng tay, sử dụng cốc vô trùng và các dụng cụ vô trùng khác đặc biệt là khi đặt giác hơi ướt. Bạn đừng ngần ngại yêu cầu người chăm sóc sức khỏe cho bạn đeo găng tay vô trùng vì điều đó bảo vệ cho chính bạn và cả nhân viên y tế.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP