Điều trị táo bón nhờ trà thảo mộc

Táo bón là tình trạng đặc trưng bởi nhu động ruột không thường xuyên hoặc ít có nhu động ruột, có thể khiến bạn bị chướng bụng và rất khó chịu. Mayo Clinic mô tả táo bón là tình trạng đại tiện ít hơn 3 lần/tuần. Vì phân không được tống ra thường xuyên, nên chúng sẽ có xu hướng khô và cứng lại, do đó, lại càng khó tống ra ngoài hơn. Một vòng tròn luẩn quẩn khiến bạn mệt mỏi, căng thẳng.

Tại sao trà được dùng để điều trị táo bón?

Thường xuyên uống đủ nước, bao gồm nước lọc và nước trà là một trong số những cách tốt nhất để ngăn chặn táo bón hoặc điều trị táo bón khi các triệu chứng phát triển. Bạn càng uống nhiều nước, ruột của bạn càng được bôi trơn nhiều và phân của bạn càng mềm nên dễ dàng tống ra ngoài hơn.

Một số loại thảo mộc có thể có nhiều tác dụng hơn là việc đáp ứng nhu cầu nước uống hàng ngày. Cascara (hay còn gọi là cây hắc mai) là một ví dụ, cascara được dùng như một loại thuốc nhuận tràng trong nhiều thế kỷ. Cascara cũng là thành phần trong một số loại trà và thực phẩm chức năng.

Cây phan tả diệp (senna) là một loại thảo mộc khác được nhiều người dùng như một loại thuốc nhuận tràng. Cũng như cascara, senna cũng có trong các loại trà thảo mộc và nhiều loại thực phẩm chức năng. Loại thảo mộc này có tác dụng cản trở sự tái hấp thu nước ở đại tràng, do vậy phân của bạn sẽ có nhiều độ ẩm hơn.

Tuy nhiên, bạn chỉ nên dùng trà thảo mộc, ví dụ như những loại trà chứa senna hoặc cascara như một biện pháp giảm táo bón tạm thời mà thôi.

Nguyên nhân gây táo bón

Có 3 nguyên nhân phổ biến gây táo bón. Bao gồm:

Chế độ ăn ít chất xơ
Lối sống ít vận động
Mất nước

Đôi khi, việc đi du lịch cũng gây ra sự thay đổi trong thói quen đại tiện. Căng thẳng và lo âu cũng có ảnh hưởng tương tự như vậy.

Nếu bạn đang mang thai, bạn sẽ bị táo bón tạm thời, nhưng sẽ khiến bạn rất khó chịu. Trẻ con cũng sẽ bị táo bón nếu trẻ nhịn đại tiện.

Các vấn đề về sức khỏe

Táo bón có thể là triệu chứng của các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn, ví dụ như:

Hội chứng ruột kích thích hoặc các bệnh khác về ruột
Các bệnh về tuyến giáp
Bệnh xơ nang
Rối loạn cảm xúc
Một số vấn đề về thần kinh, đặc biệt là các vấn đề ảnh hưởng đến các dây thần kinh ở ruột và trực tràng
Nhịn đi vệ sinh

Nếu bạn thường xuyên nhịn đi vệ sinh, thì có thể sẽ dẫn đến táo bón. Những người bị táo bón và nhịn đi vệ sinh cũng sẽ thường bị bệnh trĩ. Vì bệnh trĩ khiến người bệnh cảm thấy đau khi đại tiện, nên lại càng nhịn đi vệ sinh nhiều hơn. Bạn càng nhịn đi vệ sinh thì trong lần đại tiện tiếp theo, bạn sẽ càng cảm thấy đau nhiều hơn.

Tác dụng phụ của một số loại thuốc

Táo bón có thể là tác dụng phụ của một số loại thuốc, bao gồm:

Một số loại thuốc giảm đau có tính chất gây mê
Một số loại thuốc trầm cảm
Một số loại thuốc không cần kê đơn, như antihistamine và antacid

Các yếu tố cần cân nhắc khi sử dụng trà thảo mộc để nhuận tràng

Chỉ người lớn mới nên dùng trà thảo mộc với mục đích nhuận tràng. Nếu trẻ nhỏ bị táo bón, bạn hãy cho trẻ hoạt động thể chất, uống nhiều nước và cho trẻ ăn thêm nhiều thực phẩm có chứa chất xơ. Một số loại thuốc nhuận tràng không cần kê đơn cũng có thể dùng được cho trẻ em.

Nếu bạn có sức khỏe tốt, bạn hoàn toàn có thể dùng trà thảo mộc để điều trị táo bón tạm thời. Nhưng, bạn nên thận trọng với những loại trà có những thành phần không thong dụng và được giới thiệu có tác dụng dường như tốt hơn so với thực tế.

Cục Quản lý dược phẩm và thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) không coi trà là một biện pháp giảm táo bón. Bạn không thể hoàn toàn chắc chắn được là có những thành phần gì ở trong trà. Bạn cũng không thể biết được liệu đã có cuộc thử nghiệm nào về độ an toàn cũng như hiệu quả của các loại trà thảo mộc hiện nay hay không.

Nếu bạn đang mang thai, bạn nên tránh dùng các sản phẩm từ thảo mộc do các yếu tố nguy cơ tiềm ẩn. Ví dụ, trà có chứa senna có thể làm tăng nguy cơ bị tiêu chảy và mất nước nếu bạn đang mang thai.

Trao đổi với bác sỹ trước khi thử bất cứ loại trà thảo mộc hoặc bất kỳ loại thuốc không kê đơn nào.

Loại trà nào mọi người thường sử dụng để điều trị táo bón?

Trà thảo mộc có thể được làm ra bởi sự phối hợp nhiều loại thảo mộc và nhiều loại lá trà khác nhau. Bạn nên kiểm tra kỹ thành phần trên nhãn để biết được mình đang uống những gì.

Những loại trà dưới đây thường được dùng để làm giảm táo bón:

Trà senna: có tác dụng như một chất kích thích nhuận tràng. Trà senna có vị hơi đắng, do vậy, bạn có thể thêm mật ong hoặc một vài loại hương liệu khác vào trà để dễ uống hơn.

Một số người sử dụng trà bồ công anh (dandelion tea) để làm giảm khả năng giữ nước, nên loại trà này cũng có thể có tác dụng như một loại thuốc nhuận tràng nhẹ

Trà cascara: có tác dụng nhuận tràng rất mạnh. Bạn không nên sử dụng loại trà này nhiều hơn liều khuyến nghị. Cascara có thể có trong một số loại thực phẩm chức năng nhuận tràng và một số loại trà.

Trà bạc hà: có thể giúp điều trị và dự phòng các trường hợp táo bón. Bạc hà được coi là một loại thảo mộc rất tốt cho hệ tiêu hóa.

Trà xanh: được coi là có tác dụng tích cực lên sức khỏe của hệ tiêu hóa. Trà xanh được dùng để chữa buồn nôn, tiêu chảy và táo bón.

Trà đen nóng hoặc lạnh: có tác dụng nhuận tràng nhẹ, vừa đủ để ngăn chặn táo bón và bạn lại có thể uống hàng ngày mà không có nguy cơ lâu dài nào với sức khỏe. Thêm mật ong hoặc mật mía vào trà để làm tăng tác dụng nhuận tràng của trà.

Bạn nên uống bao nhiêu trà thảo mộc?

Rất nhiều loại trà có tác dụng nhuận tràng trên thị trường có hướng dẫn sử dụng là uống một cốc ngay trước khi đi ngủ. Bạn nên đọc thật kỹ hướng dẫn sử dụng để sử dụng đúng liều lượng và đúng hướng dẫn. Hiện nay, bạn có thể dễ dàng mua được các loại trà thảo mộc tại các cửa hàng tạp hóa, siêu thị, hiệu thuốc và thậm chí là mua qua mạng.

Với đa số các loại trà thảo mộc, hướng dẫn sử dụng nói rằng bạn chỉ nên uống một cốc một ngày. Tuy nhiên, nếu tình trạng táo bón của bạn vẫn kéo dài vài ngày sau đó, bạn sẽ cần một loại thuốc nhuận tràng có tác dụng mạnh hơn. Bạn nên đi khám bác sỹ nếu tình trạng táo bón kéo dài từ 1 tuần trở lên.

Tác dụng không mong muốn

Chỉ nên sử dụng trà thảo mộc chữa táo bón một cách tạm thời mà thôi. Sử dụng lâu dài loại sản phẩm này có rất nhiều nguy cơ. Ví dụ, đường ruột của bạn sẽ trở nên phụ thuộc vào trà, và bạn sẽ khó đại tiện hơn nếu không uống trà. Táo bón cũng có thể là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe khác.

Trao đổi với bác sỹ nếu táo bón liên quan đến một vấn đề sức khỏe mãn tính. Bác sỹ có thể sẽ cho bạn một vài lời khuyên về các loại thuốc nhuận tràng mà bạn có thể uống thường xuyên được. Tuy nhiên, tốt nhất là, hãy uống thuốc nhuận tràng, bất kể loại nào, càng ít càng tốt.

Việc tìm hiểu về các tác dụng phụ lâu dài của các loại trà thảo mộc là rất quan trọng. Ví dụ, Viện Đái tháo đường, tiêu hóa và bệnh thận quốc gia Hoa Kỳ báo cáo rằng, sử dụng trà cascara và senna thường xuyên trong thời gian dài có thể dẫn đến các tổn thương ở gan.

Trà thảo mộc cũng có thể sẽ tương tác với các loại thuốc bạn uống gần đây. Nếu bạn đang dùng các loại thuốc kê đơn, bạn nên hỏi ý kiến bác sỹ hoặc dược sỹ trước khi sử dụng trà thảo mộc.

Có nên chỉ dùng trà thảo mộc để loại bỏ táo bón?

Nếu tình trạng táo bón của bạn là do chế độ ăn ít chất xơ hoặc không uống đủ nước, một cốc trà thảo mộc có thể là đủ để đưa hệ tiêu hóa của bạn hoạt động bình thường trở lại. Nhưng có rất nhiều nguyên nhân khác có thể gây táo bón. Nếu các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn là nguyên nhân gây ra táo bón, bạn sẽ cần một phương pháp điều trị phù hợp. Hãy đi khám bác sỹ ngay nếu tình trạng táo bón kéo dài trên 1 tuân.

Bạn cũng có thể làm tăng tác dụng của các loại trà này hoặc của các biện pháp điều trị táo bón khác bằng cách tập thể dục thường xuyên hơn và ăn chế độ ăn có nhiều chất xơ.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP