Khái niệm về siêu âm trong y khoa
Siêu âm là một phương pháp cận lâm sàng hỗ trợ đắc lực cho các bác sĩ trong việc chẩn đoán và theo dõi bệnh nhân. Đây là một phương pháp phổ biến, hiệu quả và an toàn tuy nhiên cần có sự chỉ định và khuyến cáo từ bác sĩ. Siêu âm được sử dụng để khảo sát nhiều bộ phận, cơ quan quan trọng trong cơ thể như: ổ bụng, sản khoa, tim mạch, phụ khoa, tuyến vú, tuyến giáp.... và hỗ trợ kỹ thuật cho các y học khác.
Bệnh nhân cần chuẩn bị những gì khi siêu âm?
Việc chuẩn bị cho siêu âm phụ thuộc vào vị trí cần kiểm tra của người bệnh. Có một số loại siêu âm, người bệnh không cần chuẩn bị trước. Nhưng có một số loại, người bệnh cần kiêng một số thực phẩm, nước uống hoặc nhịn tiểu vài giờ trước khi thực hiện siêu âm. Ví dụ khi siêu âm túi mật, người bệnh cần nhịn ăn trước khi đi siêu âm.
Các bác sĩ khuyên rằng người bệnh nên mặc quần áo thoải mái, rộng rãi vì có thể sẽ phải cởi bỏ quần áo khi thực hiện siêu âm.
Quy trình thực hiện
Bước 1: Sau khi người bệnh đã chuẩn bị sẵn sàng, bác sĩ sẽ bôi lên vùng cần khảo sát một chất gel. Tác dụng của chất gel này giúp đầu dò tiếp xúc tốt với cơ thể, hạn chế không khí chen vào giữa đầu dò và da người bệnh.
Bước 2: Bác sĩ sử dụng đầu dò có chức năng vừa phát vừa thu sóng siêu âm tì sát vào da bệnh nhân và quét nó trên những vùng cơ thể cần khám. Có thể cần phối hợp với BS trong quá trình thăm khám như: hít sâu nín thở, phình to bụng, thả lỏng cơ thể khi BS cần đè ép để thăm khám một vùng nào đó.
Bước 3: Kết thúc quá trình siêu âm, bác sĩ sẽ lau sạch chất gel ban đầu và người bệnh sẽ ngồi chờ kết quả theo hướng dẫn của nhân viên y tế.
Các kỹ thuật và một số thuật ngữ được sử dụng trong siêu âm
Siêu âm 2D - siêu âm 2 chiều là phương pháp được sử dụng nhiều nhất trong thủ thuật siêu âm hiện hành.
Siêu âm 3D (4D) - siêu âm 3 chiều (3 chiều theo thời gian thực) thường được ứng dụng nhiều trong siêu âm thai
Siêu âm Doppler nhằm khảo sát mạch máu
Siêu âm đàn hồi đánh giá độ cứng của gan, tuyến giáp, vú...
Có thể gọi tên theo bộ phận khám: Các loại siêu âm tim, siêu âm tổng quát ổ bụng, siêu âm đầu dò âm đạo, siêu âm tuyến vú.
Vai trò của kỹ thuật siêu âm
- Giúp thăm khám được hầu hết các bệnh lý như: u, viêm, dị dạng...tại các vị trí như ổ bụng, tiểu khung, gan, mật, thận...
- Đánh giá được sự phát triển của thai nhi, đặc biệt với siêu âm 3D, 4D, các bác sĩ có thể đánh giá được đa số các dị tật về hình thái của thai.
- Đánh giá được chính xác mức độ tràn dịch của màng phổi, màng ngoài tim...
- Siêu âm cũng đánh giá khá chính xác kích thước và vị trí của sỏi trong chẩn đoán sỏi thận, sỏi bàng quang, niệu đạo.
- Dẫn đường can thiệp: chọc hút dịch, sinh thiết...
- Tùy theo chất lượng máy siêu âm và khả năng chẩn đoán của bác sĩ có thể giúp người bệnh được chẩn đoán nhanh chóng.
Tìm hiểu thêm về: Siêu âm đàn hồi, Siêu âm 3D(4D), Siêu âm Doppler
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
