Những hormone khiến bạn hạnh phúc

Có bao giờ bạn tự hỏi điều gì xảy ra trong não bộ khi chúng ta cảm thấy hạnh phúc chưa? Ta không chỉ phát triển những đặc tính sinh học để tồn tại, mà ta còn tìm kiếm những trải nghiệm khiến bản thân thỏa mãn và vui sướng. Khi đó, các chất dẫn truyền thần kinh có tác động đến cảm xúc sẽ được tiết ra, bao gồm:

Serotonin

Chất dẫn truyền thần kinh này còn có tên gọi khác là “hormone hạnh phúc”. Khi hormone này tăng lên trong não bộ, chúng ta sẽ cảm thấy hạnh phúc, tự tin và thuộc về một cộng đồng. Serotonin được kích hoạt khi bạn cảm thấy mình được trân trọng. Các hoạt động sản sinh serotonin là tập thể dục, đi massage, tiếp xúc ánh nắng mặt trời hay gần gũi với người yêu.

Dopamine

Loại chất hóa học này được biết đến nhiều hơn cả khi nói về hạnh phúc. Cơ thể sản sinh dopamine như một phần thưởng khi ta hoàn thành việc một cách nhanh chóng và hiệu quả, khi ta đạt được thành tựu, sau khi quan hệ hay khi ăn một món ngon.

Oxytocin

Có khi nào bạn cảm thấy mình cần một cái ôm vỗ về? Đó có thể là khi não bộ đang tìm kiếm oxytocin. Não tiết ra chất dẫn truyền thần kinh này khi tiếp xúc cơ thể và ngay cả khi bạn đưa ra một cử chỉ tử tế. Oxytocin là chất hóa học quan trọng được sản sinh trong một mối quan hệ thân mật giữa cha mẹ và con cái, khi sinh con và cho con bú.

Trong khi dopamine mang lại cảm giác vui vẻ nhanh chóng, oxytocin mang lại cảm giác hạnh phúc dài lâu hơn, cho ta cảm giác bình tĩnh, an toàn và tin tưởng. Nó giúp chúng ta phát triển những tình bạn sâu sắc, nảy sinh tình yêu với một ai đó và những mối quan hệ yêu đương nồng nàn.

Endorphins

Nguồn gốc của từ “endorphin” đến từ “morphin”, một loại thuốc giảm đau và “endogenous”, nghĩa là nội sinh, được tạo ra bên trong cơ thể. Bạn có thể thấy endorphins có chức năng như một chất giảm đau tự nhiên, được sản xuất bởi tuyến yên và hệ thần kinh trung ương.

Bên cạnh đó, endorphins không chỉ giúp giảm đau mà còn tăng cường khoái cảm. Nó là một phần trong hệ thống khen thưởng của não bộ (cùng với dopamine) và được giải phóng khi bạn ăn, uống, tập thể dục và gần gũi với người khác. Những người chạy marathon có cơ hội trải nghiệm cảm giác hưng phấn một cách kỳ lạ, bạn đã bao giờ nghe tới? Nó xảy ra là do endorphins. Đây cũng là lí do mà thể dục được chứng minh là có khả năng xoa dịu cảm giác trầm cảm.

Tại sao nói đây là nhưng hormone có thể khiến chúng ta cảm thấy hạnh phúc?

Tình yêu có thể khiến các chất truyền dẫn thần kinh mang cảm giác “hạnh phúc và may mắn” hoạt động mạnh, bơm thẳng vào máu khiến con người ta hưng phấn, tương tự như cách hoạt động của các loại chất kích thích. Một trong những nhà nghiên cứu nổi tiếng nhất trong lĩnh vực này là Helen Fisher của Đại học Rutgers ở New Jersey. Cô cho rằng tình yêu trải qua ba giai đoạn khác nhau, mỗi giai đoạn lại bị chi phối bởi các hormone và nội tiết tố khác nhau.

Giai đoạn 1: Mong muốn được yêu. Khởi động giai đoạn đầu tiên của tình yêu là hai loại hormone giới tính testosterone và oestrogen. Testosterone không chỉ có trong cơ thể của nam giới mà còn hiện diện trong máu của nữ giới và đóng vai trò to lớn trong việc thúc đẩy ham muốn tình dục ở phái nữ. Vào độ tuổi dậy thì, có một tín hiệu hóa học từ tuyến yên gửi đến các tuyến sinh dục và khởi đầu cho sự phóng thích ồ ạt các hormone sinh dục testosterone ở nam, progesterone và oestradiol ở phụ nữ, làm cho trẻ em phát triển thành người lớn, có khả năng sinh sản và rất muốn được... yêu. Chính hai loại hormone này thôi thúc chúng ta tìm kiếm bạn tình.
Giai đoạn 2: Cuốn hút. Đây là giai đoạn cảm xúc mãnh liệt nhất của tình yêu. Ở giai đoạn này, thường thì hai người đang yêu không thể nghĩ đến điều gì khác. Họ có thể quên ăn, quên ngủ, bỏ ra hàng giờ đồng hồ mỗi ngày chỉ để mơ tưởng về người mình yêu. Đóng vai trò quyết định trong giai đoạn cuốn hút là hàng loạt hormone, tương tự như chất kích thích sau: Dopamine là loại hormone tình yêu “bị đốt cháy” trong giai đoạn tán tỉnh, nhưng sau đó nhanh chóng phai mờ. Nó đóng vai trò chủ chốt đối với những trải nghiệm của chúng ta về sự vui thú và nỗi đau, liên quan đến khao khát, sự nghiện ngập, tình trạng “phởn phơ”, ham muốn và khoái lạc. Chúng hoàn toàn gây nghiện giống như việc sử dụng cocaine vậy. Norepinephrine (hay được biết đến như adrenaline) khiến chúng ta đỏ mặt, đổ mồ hôi và tim đập nhanh mỗi khi gặp người ấy. Ngoài ra, chất adrenaline kích thích hệ thần kinh giao cảm, làm tăng nhịp tim và làm giãn nở các động mạch dẫn đến tăng lưu lượng máu trong các cơ trong khi làm... chuyện ấy. Tuy nhiên, hormone này cũng tạo nên sự trơ ì nếu như bạn không tìm được khoái cảm sau khi yêu. Endorphins được tiết ra từ tuyến yên với nhiệm vụ làm giảm đau, giảm stress và tăng sự tự tin cho bạn. Endorphins còn tạo ra cảm giác phấn chấn và vui thích, thư giãn. Vì thế, sau một cuộc yêu mãn nguyện bạn thường ngủ lịm đi. Yêu đạt đỉnh, não sẽ tiết ra chất phenylethylamine khiến cho bạn có cảm giác sung sướng tuyệt vời. Serotonin được biết đến như hóa chất “mất trí tạm thời”. Serotonin khiến “nạn nhân” của thần Cupid trở nên biếng ăn, mất ngủ, đầu óc không còn nghĩ được gì khác ngoài khao khát được ở bên người ấy. Tuy nhiên, hóa chất này không xuất hiện quá vài tháng, thậm chí nó chỉ tồn tại vài tuần. Điều này lý giải tại sao nhiều người kinh ngạc rằng mình đã nhớ nhung điên cuồng, đã “sống dở chết dở” vì một ai đó nhưng sau một thời gian tỉnh ra, họ thấy “cũng chẳng đáng gì”.
Giai đoạn 3: Gắn kết. Nếu mối quan hệ vẫn tiến triển tốt đẹp thì mới có giai đoạn này. Mọi người không thể ở mãi trong giai đoạn cuốn hút, nếu không thì chẳng ai có thể làm được việc gì cả. Hormone quan trọng của quá trình này là oxytocin. Nồng độ oxytocin tăng rất cao trong cực khoái còn làm tăng sự gắn bó giữa đôi bạn tình, làm phát sinh cảm xúc yêu thương và mong muốn được gần bên nhau. Do đó, hormone này còn được mệnh danh là “hormone của lòng chung thủy”. Khoái cảm càng cao thì lượng oxytocin sản sinh ra càng nhiều. Oxytocin có tác dụng duy trì bền vững cuộc sống hôn nhân và tình cảm bằng cách khiến cho người đàn ông tìm cách lảng tránh những đối tượng là phụ nữ hấp dẫn. Những người sở hữu nhiều oxytocin trong máu có xu hướng gắn bó với bạn tình hơn.

Những cảm xúc mãnh liệt nhất của chúng ta có thể bị điều khiển bởi hormone, nên không ngạc nhiên gì khi nói - để có được cảm giác hạnh phúc, cần chú ý đến những hormone quan trọng này!