Tổng quan: Lạc nội mạc tử cung và bệnh lí của vòi trứng
Trong khi các thuốc giảm đau và thuốc nội tiết là lựa chọn đầu tay của điều trị bệnh lí lạc nội mạc tử cung nhưng những lựa chọn này cũng đi kèm theo những tác dụng phụ của riêng nó. Một số bệnh nhân lựa chọn sử dụng thảo dược như biện pháp điều trị bổ sung.
Bệnh lí lạc nội mạc tử cung là một bệnh mạn tính gây ra bởi mô giống như nội mạc tử cung làm tổ lạc chỗ bên ngoài tử cung, các mô này phát triển và chảy máu giống như mô nội mạc tử cung tại chỗ khi đáp ứng với sự thay đổi của nội tiết.
Triệu chứng của bệnh lí lạc nội mạc tử cung bao gồm: đau vùng chậu, cường kinh (hành kinh nhiều), đau khi quan hệ, đau lưng, buồn nôn và những triệu chứng khác.
Trong chủ đề này chúng tôi xin đề cập tới những loại thảo dược có hiệu quả cũng như cách thức hoạt động trong việc điều trị bệnh lí lạc nội mạc tử cung. Đồng thời cũng nhắc tới những lựa chọn điều trị y khoa có thể sử dụng.
Liệu thảo dược có hiệu quả?
Những người ủng hộ sử dụng thảo dược cho rằng một số thảo dược có thể điều hòa nồng độ Estrogen, làm chậm sự phát triển của mô nội mạc lạc chỗ hoặc làm giảm đau.
Tuy nhiên không có nghiên cứu nào xác định chính xác cách thức các loại thảo dược này hoạt động. Thay vào đó những nghiên cứu tập trung vào những hoạt chất bổ sung có thể làm giảm triệu chứng của bệnh lí lạc nội mạc tử cung.
Lạc nội mạc tử cung là tình trạng bệnh phụ thuộc Estrogen, điều này có nghĩa là Estrogen thúc đẩy sự phát triển cũng như quá trình viêm của mô lạc chỗ, làm nặng hơn triệu chứng đau. Chu kì kinh nguyệt đi kèm với thay đổi nồng độ Estrogen cũng có thể làm gia tăng các triệu chứng.
Các nghiên cứu cho thấy một số thảo dược có thể làm cải thiện các triệu chứng của bệnh lí lạc nội mạc tử cung, kể cả khi bạn sử dụng kết hợp với thuốc tây y hay không.
Tuy nhiên những nghiên cứu này vẫn còn ở trong giai đoạn đầu hoặc là những nghiên cứu chưa được thiết kế tốt. Vì lí do này mà thảo dược vẫn chỉ là điều trị thay thế, không phải là điều trị đầu tay.
Nghệ
Tinh chất nghệ có thể giúp điều hòa hormon của cơ thể, làm chậm sự phát triển của quá trình dính của mô lạc nội mạc tử cung.
Các tác giả của nghiên cứu năm 2013 tiến hành quan sát tế bào nội mạc tử cung trong phòng lab. Họ tìm thấy rằng tinh chất nghệ có thể làm giảm Estradiol (một dạng hoạt chất Estrogen) vì thế làm chậm sự phát triển của tế bào nội mạc.
Không phải tất cả những nghiên cứu đều đạt được kết quả giống nhau. Chính vì thế cần thêm những nghiên cứu để có thể tìm hiểu sâu vào giá trị của tinh chất này.
Các nhà khoa học bắt đầu hiểu được cách thức tinh chất này hoạt động, họ thấy rằng tinh chất nghệ trực tiếp làm giảm quá trình viêm bằng cách giảm các yếu tố khởi phát viêm.
Trinh nữ châu âu (vitex)
Vitex là 1 loài thực vật có hoa, hoa màu tím còn được gọi là cây trinh nữ hay cây Chasteberry, đây là 1 dạng thảo dược được sử dụng khá lâu đời trong các bệnh lí sản phụ khoa. Từ lâu đây cũng đã được xem như dạng thảo dược giúp dưỡng thai.
Một nghiên cứu năm 2016 trong điều kiện phòng lab cho thấy Vitex có thể làm thay đổi trên thụ thể Estrogen. Các tác giả cho rằng trong tương lai các hợp chất từ Vitex có thể giúp điều trị các triệu chứng như ra huyết bất thường, đau vú và hội chứng tiền kinh nguyệt.
Một nghiên cứu khác năm 2019 tìm thấy Vitex có thể giá trị trong điều trị vô sinh ở bệnh lí lạc nội mạc tử cung, tuy nhiên thì những ảnh hưởng của Vitex lên nội tiết vẫn chưa được xác định rõ.
Gỗ cây thông đỏ
Theo một nghiên cứu công bố năm 2014 của Hiệp hội sức khỏe phụ nữ quốc tế thì chiết xuất từ vỏ cây thông đỏ có hoạt tính kháng viêm. Và viêm chính là biểu hiện quan trọng của bệnh lí lạc nội mạc tử cung, chính vì thì mà các nhà nghiên cứu tập trung vào đặc tính quan trọng này từ cây thông đỏ.
Hầu hết các nghiên cứu đều quan tâm tới tinh chất Pycnogenol, được chiết xuất từ vỏ cây thông đỏ.
Các nghiên cứu cho thấy Pycnogenol có thể kết hợp với vỉ thuốc ngừa thai tháng để làm giảm triệu chứng đau do lạc nội mạc tử cung. Điều quan trọng cần lưu ý đó là bản thân vỉ thuốc ngừa thai riêng nó cũng có hiệu quả giảm đau.
Hoa cúc la mã
Hoa cúc La Mã (cam cúc) là một thảo dược rất phổ biến bởi đặc tính dễ chịu của chúng. Một nghiên cứu năm 2018 cho rằng Chrysin, tinh chất chiết xuất từ hoa cúc La Mã, tiêu diệt được tế bào lạc nội mạc tử cung.
Nó còn có thể thay đổi chu kì sống của tế bào và vì thế mà nhiều tác giả nghỉ rằng Chrysin có thể kiểm soát sự phát triển của tế bào nội mạc tử cung.
Tuy nhiên thì nghiên cứu trên mới chỉ được thực hiện trong phòng thí nghiệm, không phải trên cơ thể người. Vì vậy mà vẫn chưa có được giá trị tin cậy cao.
Hoa oải hương
Hoa oải hương (Lavender) là thảo dược thường gặp mà chúng ta sử dụng để cải thiện giấc ngủ cũng như là giúp thư giãn.
Nghiên cứu từ năm 2015 chỉ ra rằng tinh dầu từ hoa oải hương có thể giảm đau bụng trong thời gian hành kinh. Trong nghiên cứu người tham gia được mát xa với tinh dầu hoa oải hương.
Nghiên cứu bao gồm một nhóm đối chứng được mát-xa không dùng hoa oải hương, và kết quả sau đó là nhóm dùng hoa oải hương có điểm số đau thấp hơn.
Sử dụng thảo dược như thế nào?
Điều trị bằng thảo dược là điều trị bổ sung, không cần phải kê toa của bác sĩ. Điều này có nghĩa là không có liều lượng tiêu chuẩn nào cho mọi người cũng như không được xem là 1 phương pháp điều trị chuẩn.
Một số lưu ý khi sử dụng thảo dược để điều trị bệnh lí lạc nội mạc tử cung bao gồm:
- Sử dụng thảo dược như phương pháp bổ sung, không phải là điều trị thay thế.
- Theo hướng dẫn của nhà sản xuất trên bao bì. Không nên sử dụng quá liều đã hướng dẫn trên cũng như liên hệ với nhân viên y tế khi bạn sử dụng quá nhiều vì thảo dược vẫn có thể bị ngộ độc.
- Bắt đầu với một loại thảo dược tại một thời điểm, điều này giúp bạn dễ theo dõi được hiệu quả cũng như là các tác dụng phụ.
Cũng như bất kì thuốc nào, thảo dược cũng có thể gây ra tác dụng phụ hoặc có tương tác với những loại thuốc khác. Vì thế mà bạn cần được bác sĩ tư vấn trước khi sử dụng bất kì thảo dược nào.
Điều trị y khoa
Không có điều trị nào có thể chữa khỏi bệnh lí lạc nội mạc tử cung. Thay vào đó các biện pháp điều trị tập trung vào việc kiểm soát đau, ra huyết âm đạo nhiều, vô sinh cũng như các vấn đề đi kèm của bệnh lí này. Các bác sĩ sẽ giúp bạn đưa ra lựa chọn điều trị phù hợp với độ tuổi, tình trạng sức khỏe bản thân cũng như về kế hoạch mang thai của bạn.
Một số lựa chọn điều trị bao gồm:
- Thuốc giảm đau;
- Điều trị nội tiết: vỉ thuốc ngừa thai tháng và dụng cụ tử cung có chứa nội tiết đều có hiệu quả giúp giảm đau trong bệnh lí này;
- Phẫu thuật: với mục đích loại bỏ mô lạc nội mạc tử cung lạc chỗ nhưng nguy cơ tái phát là cao. Một vài người lựa chọn cắt tử cung để giảm việc ra máu kinh quá nhiều, tuy nhiên cũng không thể loại bỏ hết tất cả các triệu chứng khác của lạc nội mạc tử cung.
Nếu bệnh lí này ảnh hưởng lên khả năng sinh sản của bạn và bạn đang muốn có thai, lựa chọn có thể kết hợp giữa phẫu thuật và thụ tinh trong ống nghiệm.
Tổng kết
Các dạng thảo dược để điều trị lạc nội mạc tử cung vẫn đang trong quá trình nghiên cứu ở thời điểm này. Hầu hết các nghiên cứu chỉ đang thực hiện trong phòng thí nghiệm, cần thêm những nghiên cứu để đánh giá sự hiệu quả trên người của thảo dược.
Các nghiên cứu này vẫn chưa thể hiện được cơ chế hoạt động của thảo dược.
Nếu bạn muốn sử dụng thảo dược như là một biện pháp điều trị bổ sung bạn nên xin ý kiến của bác sĩ có kiến thức về lĩnh vực này, và bạn cũng chỉ nên xem như là một dạng điều trị bổ sung chứ không thể thay thế hoàn toàn điều trị y khoa.
Có thể bạn quan tâm: Ung thư nội mạc tử cung
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
