✴️ Viêm đại tràng: Nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết bệnh

Viêm đại tràng là một trong bệnh tiêu hóa khá phổ biến, được đặc trưng bởi tình trạng viêm niêm mạc bên trong đại tràng. Nhiễm trùng, mất nguồn cung cấp máu trong đại tràng, bệnh viêm ruột (IBD) và sự xâm lấn của thành đại tràng với collagen hoặc tế bào bạch cầu lymph o đều là những nguyên nhân có thể gây ra tình trạng đại tràng bị viêm.

1. Tổng quát

1.1 Định nghĩa viêm đại tràng

Viêm đại tràng là một bệnh viêm ruột (IBD) gây viêm và loét trong đường tiêu hóa.

• Đại tràng bị viêm ảnh hưởng đến lớp niêm mạc trong cùng của ruột già (đại tràng) và trực tràng.
• Các triệu chứng thường phát triển từ từ theo thời gian, thay vì đột ngột.

1.2 Phân loại bệnh viêm đại tràng

Đại tràng bị viêm là một bệnh viêm ruột (IBD) gây viêm và loét trong đường tiêu hóa của bạn.

Có nhiều dạng đại tràng bị viêm khác nhau, bao gồm:

• Viêm đại tràng Crohn.
• Đại tràng bị viêm do thiếu máu cục bộ hoặc do hóa chất.
• Đại tràng bị viêm mãn tính.
• Đại tràng bị viêm vi thể.
• Đại tràng bị viêm bạch huyết.
• Đại tràng bị viêm không điển hình.

Đại tràng bị viêm có thể làm suy nhược và đôi khi có thể dẫn đến các biến chứng đe dọa tính mạng. Điều trị có thể làm giảm đáng kể các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh và mang lại sự thuyên giảm lâu dài.

2. Nguyên nhân bệnh viêm đại tràng

Có một số nguyên nhân gây viêm đại tràng như sau:

– Ngộ độc thức ăn, ăn uống phải các thực phẩm không đảm bảo vệ sinh, nhiễm vi khuẩn, ký sinh trùng.

– Căng thẳng, táo bón kéo dài hoặc sử dụng thuốc kháng sinh kéo dài….

– Viêm loét đại tràng do một số bệnh tự miễn.

– Yếu tố di truyền dường như cũng đóng một vai trò nhất định. Theo báo cáo của một số nghiên cứu, đại tràng bị viêm phổ biến hơn ở những người có thành viên trong gia đình mắc bệnh.

3. Triệu chứng

3.1 Triệu chứng chung

Các triệu chứng đại tràng bị viêm có thể khác nhau, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng viêm và vị trí xảy ra viêm. Các dấu hiệu cảnh báo có thể bao gồm:

• Tiêu chảy, trong phân đôi khi có lẫn máu.
• Đau bụng và chuột rút.
• Đau trực tràng.
• Chảy máu trực tràng – đi ngoài ra một lượng máu nhỏ kèm theo phân.
• Đi đại tiện khẩn cấp.
• Táo bón (hoặc không thể đi đại tiện dù rất muốn đại tiện).
• Giảm cân.
• Mệt mỏi.
• Sốt.
• Ở trẻ em, không phát triển.

Hầu hết những người bị đại tràng bị viêm có các triệu chứng nhẹ đến trung bình. Quá trình của bệnh đại tràng bị viêm có thể khác nhau, một số người bị tái đi tái lại nhiều lần trong suốt cuộc đời.

3.2 Khi nào cần đến gặp bác sĩ?

Đi khám bác sĩ nếu bạn thấy thay đổi liên tục trong thói quen đi tiêu của mình hoặc nếu bạn có các dấu hiệu và triệu chứng như:

• Đau bụng kéo dài hoặc bị tái đi tái lại trong thời gian dài.
• Máu trong phân của bạn hoặc máu dính trên giấy vệ sinh.
• Tiêu chảy liên tục hoặc tiêu chảy đánh thức bạn khỏi giấc ngủ
• Sốt không rõ nguyên nhân và kéo dài hơn một hoặc hai ngày

Hình ảnh niêm mạc đại tràng bình thường và niêm mạc đại tràng bị viêm.

4. Các yếu tố nguy cơ

Các yếu tố làm tăng nguy cơ viêm đại tràng có thể để đến như:

Tuổi tác

Đại tràng bị viêm thường bắt đầu trước tuổi 30. Tuy nhiên, nó có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi và một số người có thể không phát triển bệnh cho đến sau 60 tuổi.

Chủng tộc hoặc màu da

Người da trắng có nguy cơ mắc bệnh cao nhất, nhưng nó cũng có thể xảy ra ở bất kỳ chủng tộc nào, đặc biệt là người gốc Do Thái Ashkenazi.

Tiền sử gia đình

Nếu người thân của bạn như cha mẹ, anh chị em của bạn mắc bệnh, nguy cơ của bạn sẽ cao hơn.

4. Chẩn đoán

Các xét nghiệm thông thường cho bệnh đại tràng bị viêm bao gồm chụp X-quang đại tràng (có thể chụp X quang ổ bụng không chuẩn bị), xét nghiệm phân tìm máu – mủ, soi đại tràng sigma và nội soi đại tràng. Nội soi đại tràng là phương pháp khá phổ biến và có giá trị xác định bệnh cao.

Các xét nghiệm bổ sung bao gồm cấy phân và xét nghiệm máu, bao gồm cả xét nghiệm sinh hóa máu. Tốc độ lắng đọng hồng cầu cao (ESR) – một thước đo thời gian để các tế bào hồng cầu lắng trong một mẫu máu – là điển hình của đại tràng bị viêm cấp tính.

6. Điều trị

Lộ trình điều trị viêm đại tràng phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh:

• Nhiều trường hợp chỉ cần chăm sóc triệu chứng. Bao gồm việc để ruột được nghỉ ngơi và dùng thuốc để kiểm soát cơn đau.
• Những bệnh nhân bị bệnh nặng thường cần truyền dịch qua đường tĩnh mạch và các biện pháp can thiệp khác.

7. Biến chứng

Mặc dù  thường không gây tử vong, nhưng đây là một căn bệnh nghiêm trọng trong một số trường hợp, nó có thể gây ra các biến chứng đe dọa tính mạng.

Viêm đại tràng nếu không được điều trị đúng cách có thể gây ra các biến chứng như:

• Chảy máu nghiêm trọng gây mất máu.
• Xuất hiện lỗ trong đại tràng (đại tràng đục lỗ).
• Mất nước nghiêm trọng gây rối loạn điện giải, mất thể tích tuần hoàn, …
• Loãng xương.
• Viêm da, viêm khớp, viêm mắt.
• Đại tràng phù nhanh.
• Tăng nguy cơ đông máu trong các tĩnh mạch và các động mạch.
• Thủng (vỡ) ruột: Thủng ruột xảy ra khi tình trạng viêm mạn tính làm suy yếu thành ruột cuối cùng tạo ra một lỗ thủng. Nếu một lỗ thủng hình thành, một lượng lớn vi khuẩn có thể tràn vào ổ bụng và gây nhiễm trùng.
• Đại tràng bị viêm mạn tính: Bao gồm tổn thương độ dày của thành ruột. Sự co bóp bình thường của thành ruột tạm thời dừng lại (bị trơ). Cuối cùng, đại tràng mất trương lực cơ và bắt đầu giãn rộng ra. Chụp X-quang vùng bụng có thể cho thấy khí bị mắc kẹt bên trong các đoạn ruột bị tê liệt.
• Megacolon nhiễm độc: Đại tràng giãn ra và mất khả năng co bóp đúng cách và di chuyển khí trong ruột. Tình trạng chướng bụng có thể trở nên nghiêm trọng, và bệnh nhân nên đi khám ngay. Mục tiêu của điều trị là ngăn ruột bị vỡ.
• Tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư đại trực tràng: Nguy cơ ung thư đại trực tràng tăng lên theo thời gian và mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Kết luận

Đại tràng bị viêm ảnh hưởng như nhau ở phụ nữ và nam giới, nghĩa là tỷ lệ mắc ở nam và nữ như nhau. Bệnh thường không gây tử vong. Nhưng đây có thể là một căn bệnh nghiêm trọng trong một số trường hợp, nó có thể gây ra các biến chứng đe dọa tính mạng. 

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp