1. Tai biến mạch máu não tồn tại ở những dạng nào?
Tai biến mạch máu não hay bệnh đột quỵ não là tình trạng xảy ra khi lưu lượng máu lên não bị ngưng trệ do mạch máu bị vỡ hoặc tắc nghẽn. Các tế bào não không được cung cấp đầy đủ oxy và chất dinh dưỡng sẽ nhanh chóng bị suy yếu, hoại tử. Tình trạng cấp diễn ra trong vòng 24h, nếu không được xử lý kịp thời có thể gây ra những hậu quả nặng nề như: méo miệng, rối loạn nhận thức, rối loạn thị giác, liệt vận động… hay thậm chí tử vong.
Dựa vào nguyên nhân gây bệnh, tai biến mạch máu não được chia làm 2 loại đó là nhồi máu não và xuất huyết não.
1.1 Nhồi máu não (thiếu máu cục bộ) trong phân loại tai biến mạch máu não
Đây là hậu quả của sự giảm lưu lượng máu đột ngột đến não do tắc toàn bộ hay một phần mạch máu não. Nghiên cứu cho thấy, nhồi máu não chiếm tới 80% các trường hợp tai biến với các biểu hiện lâm sàng diễn ra đột ngột, thường gặp nhất là liệt nửa người.
Nguyên nhân chủ yếu gây nhồi máu não ở người bệnh bao gồm các bệnh về tim mạch như rung nhĩ, bệnh mạch vành, bệnh cơ tim giãn nở, viêm nội tâm mạc bán cấp nhiễm khuẩn, khối u trong tim. Ngoài ra, các bệnh lý như xơ vữa động mạch, đái tháo đường, tăng huyết áp, viêm động mạch…cũng tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến tai biến mạch máu não.
Trong các trường hợp tai biến ở người cao tuổi, động mạch nhánh và động mạch cảnh có độ hẹp 70 – 80% đường kính và chủ yếu là do máu mạch máu bị xơ vữa hoặc do cục máu đông.
1.2 Xuất huyết não trong phân loại tai biến mạch máu não
Tai biến dạng xuất huyết não ít gặp hơn so với nhồi máu não. Nguyên nhân là do một hoặc nhiều mạch máu não bị vỡ làm máu thoát ra khỏi thành mạch vào nhu mô não. Đối với thể này, vùng não tổn thương khá rộng nên tình trạng thường diễn ra nguy kịch và bệnh nhân có nguy cơ tử vong cao. Các tế bào não chết rất nhanh hoặc bị tổn thương nặng nề không thể phục hồi.
Dựa trên các triệu chứng lâm sàng, xuất huyết não được chia thành 2 loại:
– Xuất huyết màng não: Mạch máu ở màng não bị tổn thương, khối máu tụ nằm giữa màng não và xương sọ.
– Xuất huyết trong não: Mạch máu ở trong não bị tổn thương, máu tụ nằm trong vùng tổ chức não hoặc có hiện tượng tràn máu não thất.
Những nguyên nhân gây xuất huyết não đó là:
– Tăng huyết áp
– Dị dạng mạch máu não
– Rối loạn đông máu hoặc sử dụng thuốc chống đông
– Nhồi máu não diện rộng
– U não
– Chấn thương não
.png)
Xuất huyết não và nhồi máu não là 2 dạng chính của tai biến mạch máu não.
2. Tìm hiểu về nguyên nhân gây tai biến mạch máu não
Những nguyên nhân chủ yếu dẫn tới bệnh tai biến mạch máu não bao gồm:
2.1 Tuổi tác
Theo thống kê, người cao tuổi là đối tượng hàng đầu có nguy cơ mắc tai biến mạch máu não. Ở độ tuổi này, cơ thể và các chức năng bị suy yếu, lão hóa nghiêm trọng khiến các bệnh lý tiến triển mạnh mẽ, do đó dễ bị tai biến hơn so với người trẻ.
2.2 Bệnh tiểu đường
Tiểu đường là một trong những nguyên nhân khiến cho quá trình xơ vữa động mạch diễn ra nhanh chóng, làm bít tắc lòng động mạch. Do vậy, người mắc tiểu đường sẽ có nguy cơ bị tai biến mạch máu não cao hơn người bình thường.
2.3 Bệnh tim
Một số bệnh lý về tim cũng làm gia tăng nguy cơ tai biến, bởi khi tim mạch không khỏe mạnh, việc bơm máu đi khắp cơ thể sẽ bị ảnh hưởng. Máu không lưu thông tốt chính là nguyên nhân hình thành cục máu đông, huyết áp không ổn định và gây thiếu máu cục bộ, tắc nghẽn mạch máu.
2.4 Dị dạng mạch máu não
Dị dạng mạch máu não là tình trạng tĩnh mạch và động mạch kết nối xuất hiện bất thường. Máu lưu thông qua mạch máu bị dị dạng với áp suất cao rất dễ dẫn đến tai biến chảy máu não.
2.5 Huyết áp cao
Huyết áp cao là sự tăng áp lực thường xuyên của dòng máu lưu thông lên thành mạch. Huyết áp ở mức cao trong thời gian dài sẽ khiến thành mạch bị giãn dần ra và yếu hơn, dễ vỡ, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tai biến.
2.6 Xơ vữa động mạch
Các mảng xơ vữa xuất hiện trong động mạch làm cho mạch máu ngày càng co lại, từ đó khiến tình trạng lưu thông máu gặp khó khăn. Máu không lưu thông sẽ tắc lại thành các cục máu đông, gây tắc nghẽn mạch máu não.
2.7 Phình mạch máu não
Phình mạch máu não là bệnh lý có nguy cơ biến chứng thành tai biến do xuất huyết não cao nhất. Tình trạng này thường xảy ra do sức bền thành mạch kém.
.png)
Các bệnh lý về tim mạch là một trong những nguyên nhân làm gia tăng nguy cơ tai biến mạch máu não.
3. Triệu chứng tai biến mạch máu não không nên bỏ qua
Tai biến mạch máu não có thể gây ra nhiều triệu chứng khác nhau nhưng chỉ cần ít nhất 1 trong 3 nhóm dấu hiệu sau thì nguy cơ bị tai biến sẽ rất cao:
– Liệt mặt: Miệng thường bị kéo xuống và lệch sang một bên, xuất hiện nhiều nếp nhăn ở mũi và má.
– Yếu, liệt tay hoặc chân: Người bệnh mất dần khả năng vận động tại các chi, không thể cầm, nắm hay đi lại.
– Rối loạn ngôn ngữ: Người bệnh đột nhiên thấy không nói được hoặc nói ngọng, nói không rõ…
Khi thấy những triệu chứng này, cần nhanh chóng gọi cấp cứu để đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất. Nếu người nhà không phát hiện và can thiệp kịp thời thì tỷ lệ qua khỏi của bệnh nhân sẽ giảm xuống rất thấp.
Cần cảnh giác với những triệu chứng tai biến mạch máu não để có phương pháp hỗ trợ và xử trí kịp thời.
Với những chia sẻ về các triệu chứng và phân loại tai biến mạch máu não trên đây, hy vọng bạn sẽ có cách xử trí phù hợp đối với bệnh tai biến. Điều quan trọng đó là luôn chú ý theo dõi sức khỏe và thể trạng của những người có nguy cơ cao mắc bệnh.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
