Lý do khiến bạn đi tiểu nhiều vào buổi đêm

Thường xuyên đi tiểu vào ban đêm (tiểu đêm) có thể là một phần bình thường của quá trình lão hóa, nhưng nó cũng có thể là dấu hiệu của một vấn đề nào đó như bệnh tiểu đường, bệnh tim hoặc các vấn đề về bàng quang. Một số tình trạng sức khỏe gây tổn thương thần kinh như Parkinson và đa xơ cứng cũng có thể dẫn đến các vấn đề về bàng quang. Bạn cũng có thể thức dậy đi tiểu do các yếu tố lối sống (như chế độ ăn uống) hoặc thuốc bạn dùng.

Tuổi

Tuổi là một trong những yếu tố chính liên quan đến chứng tiểu đêm. Hầu hết những người mắc bệnh đều trên 60 tuổi, mặc dù độ tuổi trẻ hơn cũng có thể bị đi tiểu đêm. Một nguyên nhân liên quan đến vấn đề lão hóa thường gặp là bệnh đa niệu về đêm. Khi đó, cơ thể sẽ tạo ra một lượng lớn nước tiểu trong khi ngủ. Những người trẻ tuổi (đặc biệt là trẻ em) mắc chứng tiểu đêm đơn giản là vì bàng quang của họ chưa đạt đến kích thước đầy đủ. Lượng nước tiểu được tạo ra vào ban đêm có thể nhiều hơn khả năng chứa của cơ quan này.

Lối sống và chế độ ăn uống

Nhu cầu đi tiểu vào ban đêm cũng có thể liên quan đến chế độ ăn uống. Những yếu tố này có thể trực tiếp gây ra chứng tiểu đêm (bằng cách khiến cơ thể tạo ra nước tiểu) hoặc gián tiếp (bằng cách chèn ép bàng quang).

Một số thực phẩm làm tăng khả năng đi tiểu vào ban đêm:

• Rượu và caffein: cà phê, soda và các loại đồ uống khác có chứa caffein, cũng như đồ uống có cồn, có đặc tính lợi tiểu kích thích tạo ra nước tiểu
• Muối ăn kiêng: quá nhiều muối (natri) có thể gây ra chứng tiểu đêm ở những người béo phì hoặc cung lượng tim kém. Natri làm tăng khả năng giữ nước
• Mất nước: Uống quá nhiều nước trước khi đi ngủ có thể dễ dàng khiến bạn phải đi vệ sinh lúc nửa đêm
• Chế độ ăn ít chất xơ: Táo bón kéo dài có thể xảy ra nếu chế độ ăn của bạn thiếu chất xơ. Vào ban đêm, sẽ tích tụ phân khiến ruột căng ra và gây áp lực lên bàng quang, khiến bạn muốn đi tiểu.

Thai kỳ

Tiểu đêm có thể xảy ra trong tất cả các giai đoạn của thai kỳ.

• Thời kỳ đầu: Nồng độ hormone progesterone tăng lên khiến cơ thể đầy hơi và giữ nước, làm cho khả năng đi tiểu vào ban đêm nhiều hơn. Trong một số trường hợp, tiểu đêm có thể là dấu hiệu sớm của thai kỳ
• Thời kỳ sau: Trong  3 tháng đầu và 3 tháng giữa thai kỳ, không có gì lạ khi thai phụ thường xuyên đi tiểu vì tử cung đã bắt đầu chèn ép bàng quang. Vào ban đêm, một số vị trí trên cơ thể có thể tăng cường sự chèn ép và gây ra chứng tiểu đêm.
• Sau khi mang thai: đôi khi mọi người có thể bị sa bàng quang và cơ quan vùng chậu sau khi sinh, nghĩa là cơ quan đã bị dịch chuyển ra khỏi vị trí. Cả hai đều có thể gây áp lực lên đường tiết niệu.

Các loại thuốc

Tiểu đêm cũng có thể là tác dụng phụ của một số loại thuốc

• Một loại thuốc có thể thúc đẩy giải phóng một hợp chất gọi là acetylcholin có thể gây ra các cơn co thắt bàng quang
• Một loại thuốc có thể làm giảm giải phóng norepinephrine, một loại hormone giúp thư giãn bàng quang và các cơ trơn khác
• Một loại thuốc có thể có tác dụng lợi tiểu, nó khuyến khích thận đào thải nhiều muối và nước hơn ra khỏi cơ thể.

Một số loại thuốc thường liên quan đến đi tiểu thường xuyên vào ban đêm, bao gồm:

• Darvon (propoxyphen)
• Declomycin (demeclocycline)
• Dilantin (phenytoin)
• Thuốc lợi tiểu ví dụ như Lasix (furosemide)
• Lanoxin (digoxin)
• Lithium
• Penthrox (methoxyflurane)
• Lượng vitamin D quá mức (ví dụ như từ 1 loại thực phẩm bổ sung)

Bệnh cấp tính

Tiểu đêm có thể là triệu chứng cấp tính của đường tiết niệu (tiết niệu) ví dụ như:

• Sỏi thận hoặc sỏi bàng quang
• Nhiễm trùng bàng quang (viêm bàng quang kẽ)
• Nhiễm trùng thận (viêm bể thận)
• Nhiễm trùng đường tiết niệu

Với tình trạng cấp tính, viêm có thể gây ra nhu cầu đi tiểu đột ngột do các cơn co thắt trong đường tiết niệu (tiểu gấp). Tiểu đêm thường là sự tiếp tục của tình trạng tiểu gấp mà một người có thể mắc phải trong ngày. Một khi nguyên nhân gây viêm được điều trị, chứng tiểu đêm thường sẽ thuyên giảm.

Bệnh mạn tính

Tiểu đêm có thể là nguyên nhân của bệnh mạn tính. Trong nhiều trường hợp, nó có thể diễn ra trong một khoảng thời gian dài và khó điều trị. Một số nguyên nhân có liên quan đến hệ thống tiết niệu và một số khác thì không. Các nguyên nhân mạn tính phổ biến nhất của việc đi tiểu thường xuyên vào ban đêm bao gồm:

• Phì đại lành tính tuyến tiền liệt 
• Ung thư bàng quang
• Suy tim sung huyết 
• Bệnh tiểu đường
• Tăng huyết áp
• Đa xơ cứng 
• Bàng quang tăng hoạt 
• Bệnh parkinson
• Ngưng thở khi ngủ
• Thừa cân/béo phì
• Bàng quang thần kinh

Có một số nguyên nhân mà các bệnh mạn tính thường có như cầu đi tiểu đêm nhiều hơn:

• Tiểu đêm có thể liên quan đến giảm cung lượng tim và tăng giữ nước, thường xảy ra ở suy tim xung huyết
• Tăng huyết áp và ngừng thở khi ngủ thường gây áp lực lên tim và kích thích giải phóng một hợp chất (peptit natri lợi niệu tâm nhĩ) kích hoạt giải phóng natri và nước.
• Các tình trạng khác gây tiểu đêm bằng cách chèn ép bàng quang (ví dụ như phì đại lành tính tuyến tiền liệt, béo phì), giảm khả năng chứa của bàng quang (ví dụ như ung thư bàng quang) hoặc kích thích quá mức cơ quan này và khiến nó nhạy cảm hơn (ví dụ như đa xơ cứng, bàng quang tăng hoạt, bệnh parkinson).
• Đa xơ cứng, bệnh parkinson, nhiễm trùng não hoặc cột sống và các bệnh khác gây tổn thương thần kinh có thể dẫn đến các triệu chứng bàng quang (bàng quang thần kinh). Một số người sinh ra đã mắc các bệnh ảnh hưởng đến dây thần kinh và cơ kiểm soát bàng quang (ví dụ như tật nứt đốt sống). Những người bị bàng quang tăng hoạt do tổn thương dây thần kinh thường phải đi tiểu nhiều hơn vào ban đêm.
• Lượng đường trong máu cao cũng thúc đẩy việc tạo nước tiểu vào ban đêm.

Nếu bạn thấy giấc ngủ của mình bị ảnh hưởng do phải thường xuyên dậy đi tiểu, hãy đi gặp bác sĩ. Bác sĩ sẽ khám và tìm ra nguyên nhân để đảm bảo bạn được điều trị đúng cách.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

  facebook.com/BVNTP

  youtube.com/bvntp