Bệnh nhân bị xơ gan cổ trướng khi xơ gan đã chuyển sang giai đoạn cuối. Lúc này, dịch cổ trướng tích lũy trong ổ bụng gây nên tình trạng cổ trướng. Các triệu chứng của bệnh ở giai đoạn này rất ồ ạt và dễ nhận biết. Vậy xơ gan cổ trướng là gì và có nguy hiểm không? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu về giai đoạn này của căn bệnh xơ gan trong bài viết dưới đây.
1. Xơ gan cổ trướng là gì?
Xơ gan cổ trướng (hay còn gọi là xơ gan mất bù) là giai đoạn 3 và 4 của bệnh lý xơ gan. Khi đã xảy ra tình trạng xơ gan cổ trướng, gan khó có khả năng hồi phục và gan đã không còn thực hiện các chức năng bình thường.
Đây là hậu quả của tình trạng các mô xơ hóa liên tục thay thế các mô lành của gan đã bị tổn thương trong thời gian dài trước đó. Các mô xơ hóa hay mô sẹo này gây cản trở tuần hoàn qua gan, ngăn chặn sự phục hồi của các tế bào gan và làm giảm chức năng gan.
Xơ gan bao gồm 4 giai đoạn:
Giai đoạn 1: Gan bắt đầu bị viêm nhưng ở người bệnh chưa có những triệu chứng rõ rệt. Các mô ở gan bắt đầu bị xơ hóa.
Giai đoạn 2: Sang giai đoạn thứ hai, áp lực tĩnh mạch cửa tăng, các mô xơ lan dần.
Giai đoạn 3: Giai đoạn thứ ba là giai đoạn xuất hiện hiện tượng cổ trướng với nhiều triệu chứng dễ nhận biết như chán ăn, sụt cân nhanh, phù chân…
Giai đoạn 4: Giai đoạn cuối xảy ra khi gan đã bị xơ hóa hoàn toàn, các biến chứng xảy ra nhiều như bệnh não gan hay xuất huyết ống tiêu hóa…
Giai đoạn 1 và 2 của bệnh xơ gan khó phát hiện. Hầu hết bệnh nhân chỉ phát hiện được bệnh khi đã chuyển sang giai đoạn cổ trướng. Lúc này, dịch tích lũy tích lũy ở giữa lá thành và lá tạng ở màng bụng làm bụng phình to ra. Lượng dịch này có thành phần chủ yếu là albumin.
2. Nguyên nhân bệnh lý xơ gan cổ trướng là gì?
Các nguyên nhân có thể gây ra bệnh lý xơ gan cổ trướng, đó là:
2.1. Virus viêm gan
Trong các loại virus viêm gan, virus viêm gan B và C có khả năng làm bệnh biến chứng sang xơ gan nhất. Bệnh kéo dài và không được điều trị hợp lý sẽ dẫn đến tình trạng cổ trướng.
2.2. Nhiễm trùng máu
Nhiễm trùng máu làm suy giảm chức năng gan nghiêm trọng. Tình trạng này kéo dài sẽ gây ra cổ trướng.
2.3. Uống nhiều bia rượu
Cồn trong bia rượu gây độc cho gan và làm quá tải khả năng thải độc của gan. Người nghiện bia rượu lâu ngày thường có chức năng gan suy giảm, gan dễ bị xơ hóa, gây ra tình trạng cổ trướng.
2.4. Nhiễm phải các chất độc
Cơ thể khi bị nhiễm các chất độc như asen… hay khi bị tắc ống mật cũng gây quá tải hoạt động của gan, khiến chức năng gan suy giảm. Ngoài ra, các chất độc này cũng gây hại đến tế bào gan, làm các bệnh lý về gan tiến triển nhanh hơn, dẫn đến nguy hiểm về tính mạng.
3. Các triệu chứng của người bệnh xơ gan cổ trướng là gì?
Khi đã bị xơ gan cổ trướng, có đến 80 – 90% mô ở gan đã bị xơ hóa vĩnh viễn, không thể hồi phục. Các triệu chứng trong giai đoạn này cũng dễ dàng nhận biết như:
– Sụt cân nhanh
– Uể oải, mệt mỏi
– Sốt nhẹ do các chất độc không được gan thải trừ tấn công cơ thể
– Phù chân, khi ấn vào chân có vết lõm chỉ biến mất sau 1 – 2 phút
– Phân đen
– Cổ trướng (dịch tích lũy ở ổ bụng làm bụng phình to)
– Vàng da, vàng mắt
– Thiếu máu
– Đau ở vùng hạ sườn phải (khu vực gan), liên tục hoặc dữ dội
4. Bệnh xơ gan cổ trướng nguy hiểm như thế nào?
Khi đã bị cổ trướng, gan đã không còn đảm nhận được các chức năng quan trọng của nó, các mô gan bị tổn thương vĩnh viễn không thể hồi phục. Đặc biệt, gan không thể thực hiện chức năng giải độc, tạo điều kiện cho chất độc tấn công các cơ quan khác trong cơ thể. Hậu quả có thể gây viêm phổi, nhiễm trùng huyết, suy thận…
Ngoài ra, xơ gan cổ trướng có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng như:
– Ung thư gan: 80% ca bệnh ung thư gan có nguồn gốc từ xơ gan.
– Não gan: Chức năng gan suy giảm khiến các độc tố không được loại trừ gây ảnh hưởng đến hệ thần kinh. Người bệnh luôn trong trạng thái không tỉnh táo, ngủ gà ngủ gật, run tay, run chân.
Hiện tại, các kỹ thuật y học không thể chữa khỏi hoàn toàn xơ gan giai đoạn cuối. Người bệnh càng phát hiện sớm tình trạng sức khỏe của mình, hiệu quả chữa trị càng cao. Người bệnh xơ gan được chữa trị khi mới ở giai đoạn 1 có thể sống tiếp 15 – 20 năm. Nhưng khi phát hiện bệnh ở giai đoạn cuối thì thời gian sống trung bình của người bệnh là từ 1 – 3 năm. Tuy nhiên, thời gian sống còn lại của người bệnh còn phụ thuộc vào sức khỏe chung, khả năng đáp ứng với các biện pháp điều trị, chế độ dinh dưỡng cũng như nghỉ ngơi hàng ngày.
Xơ gan cổ trướng là giai đoạn cuối khi gan bị xơ hóa. Khi bệnh nhân đã xuất hiện tình trạng cổ trướng, gan đã không còn thực hiện được chức năng của nó. Các tế bào gan cũng khó có thể hồi phục được. Vì vậy, khi nhận biết được các triệu chứng có liên quan đến bệnh về gan, chúng ta nên đi khám ngay để được sự điều trị kịp thời, tránh để bệnh tiến triển sang những giai đoạn tiếp theo.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh