✴️ Xơ gan gây giảm tiểu cầu: Cơ chế hình thành và mức độ nguy hiểm
1. Xơ gan và xơ gan gây giảm tiểu cầu
1.1. Xơ gan là gì?
Xơ gan xảy ra khi các tế bào gan khỏe mạnh bị thay thế bởi các tế bào mô đã bị xơ hóa, điều này không chỉ có ảnh hưởng nghiêm trọng tới chức năng gan mà còn giảm dòng máu tới gan, gây ra rối loạn trong chức năng tạo máu của gan. Xơ gan thường gặp ở những người bệnh bị viêm gan mạn tính.
Xơ gan khi phát hiện ở giai đoạn đầu thì hoàn toàn có thể được chữa trị và phục hồi. Nhưng nếu để lâu, xơ gan ở giai đoạn cuối làm phá vỡ cấu trúc gan, dẫn tới suy giảm chức năng gan và kéo theo nhiều biến chứng nghiêm trọng trong đó có thể kể tới là giảm tiểu cầu xuất huyết tiêu hóa.
Xơ gan làm suy giảm chức năng gan và kéo theo hàng loạt các biến chứng nguy hiểm khác.
1.2. Cơ chế dẫn tới hình thành xơ gan gây giảm tiểu cầu
Cơ chế hình thành xơ gan giảm tiểu cầu có thể được hiểu như sau: Xơ gan sẽ làm giảm đi hàng loạt các chức năng của gan, chức năng gan khi suy giảm khiến cho lá lách phải đảm nhận một phần chức năng tạo máu của gan, tình trạng này kéo dài lá lách sẽ phình ra và trở nên to hơn bình thường.
Lách chính là nơi dự trữ tiểu cầu chính vì thế khi lách sưng lên bất thường đồng nghĩa với việc có thể chứa được nhiều tiểu cầu hơn và điều này làm giảm đi lượng tiểu cầu được đưa vào máu, mật độ tiểu cầu di chuyển trong cơ thể cũng hao hụt đáng kể. Đây chính là nguyên nhân giải thích vì sao người bệnh xơ gan thường gặp phải biến chứng bị thiếu tiểu cầu.
Suy giảm tiểu cầu là biến chứng nguy hiểm và dễ gặp phải ở người bệnh xơ gan.
2. Giảm tiểu cầu ở người bệnh xơ gan nguy hiểm như thế nào?
Để hiểu về mức độ nguy hiểm của xơ gan làm giảm tiểu cầu thì cần hiểu về vai trò chung của tiểu cầu. Tiểu cầu là 1 trong 3 tế bào máu cơ bản gồm: tiểu cầu, hồng cầu và bạch cầu. Tiểu cầu đóng vai trò quan trọng với 3 chức năng chính là chức năng cầm máu (chức năng quan trọng nhất), chức năng tăng cường hệ miễn dịch và chức năng điều chỉnh tâm trạng, cảm giác ăn ngon, ngủ ngon.
Như vậy, khi số lượng tiểu cầu bị giảm do xơ gan đồng nghĩa người bệnh sẽ chịu ảnh hưởng bởi cả 3 chức năng nêu trên.
2.1. Suy giảm/mất khả năng cầm màu
Khi số lượng tiểu cầu có trong máu không đủ sẽ dẫn tới tình trạng chảy máu, vỡ tĩnh mạch thực quản. Điều này có thể dẫn tới một số bệnh lý nguy hiểm như: xuất huyết dưới da, xuất huyết tiêu hóa, chảy máu cam, chảy máu chân răng,… thậm chí là làm tăng nguy cơ tử vong ở người bệnh xơ gan. Không chỉ vậy, tình trạng xuất huyết còn có thể xuất hiện ở bất cứ cơ quan nào, trường hợp xuất huyết não sẽ gây nên đột qụy cho người bệnh.
2.2. Xơ gan gây giảm tiểu cầu làm suy giảm hệ miễn dịch
Hệ miễn dịch ở người bệnh xơ gan suy giảm tiểu cầu thường bị giảm sút nghiêm trọng. Giải thích cho điều này cũng bắt nguồn từ vai trò chung của tiểu cầu. Tiểu cầu có thể tương tác trực tiếp với vi sinh vật nhất là các vi khuẩn gây hại. Khi đó, tiểu cầu sẽ có thể kiểm soát tình trạng viêm cũng như điều chỉnh hệ miễn dịch giúp cơ thể khỏe mạnh. Chính vì thế, khi lượng tiểu cầu bị thiếu hụt, hệ miễn dịch cũng suy giảm theo.
2.3. Tâm trạng bất ổn, ăn không ngon, rối loạn giấc ngủ
Lượng tiểu cầu giảm do xơ gan sẽ làm chậm lại hoặc hạn chế quá trình vận chuyển Serotonin – đây là một chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến nhiều quá trình sinh lý của cơ thể như: điều chỉnh tâm trạng, ngủ ngon giấc, cảm giác thèm ăn, ăn ngon,…
3. Biện pháp giúp phòng ngừa biến chứng xơ gan gây giảm tiểu cầu
Để phòng ngừa biến chứng xơ gan gây suy giảm tiểu cầu, mỗi người bệnh xơ gan cần có một lối sống lành mạnh từ chế độ ăn khoa học, vận động điều độ, điều chỉnh thói quen sinh hoạt đúng cách. Điều này sẽ giúp kiểm soát tốt tình trạng xơ gan cũng như nguy cơ xơ gan tiến triển xấu. Cụ thể:
– Nói không với rượu bia, thuốc lá: Rượu bia, thuốc là được coi là khắc tinh của gan. Người bệnh xơ gan tuyệt đối nên tránh xa các sản phẩm này vì rất dễ tạo gánh nặng và tổn thương gan nghiêm trọng.
– Thực hiện chế độ ăn giảm muối: Ăn nhiều muối dẫn tới việc dư thừa quá nhiều natri. Điều này không chỉ ảnh hưởng xấu tới thận mà còn làm tăng tích tụ nước, tăng tích tụ dịch ở bụng hoặc ở các cơ quan khác.
– Tăng cường chất xơ và vitamin từ rau xanh cũng như hoa quả tươi: Chất xơ và vitamin không chỉ tốt đối với hệ tiêu hóa mà còn giúp tăng cường giải độc và tăng cường bảo vệ chức năng gan.
– Bổ sung thực phẩm giàu protein: Bổ sung nhóm các thực phẩm giàu protein như các hạt họ đậu, cá hồi, hải sản và thịt gia cầm,… sẽ giúp các tế bào gan được tái tạo tốt hơn.
Xơ gan đã là một bệnh lý nguy hiểm, xơ gan gây giảm tiểu cầu lại càng là một vấn đề nghiêm trọng không thể chủ quan. Mỗi người bệnh xơ gan cần thực hiện tốt các chỉ định điều trị từ bác sĩ, kết hợp lối sống lạnh mạnh và thực hiện thăm khám định kỳ đều đặn.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
BÀI VIẾT KHÁC
