Các bác sĩ chia vô kinh thành hai loại: Vô kinh nguyên phát là tình trạng chưa bao giờ có kinh nguyệt ở tuổi 16; và vô kinh thứ phát thường đề cập đến tình trạng mất kinh 3 tháng liên tiếp ở những phụ nữ từng có chu kỳ bình thường.
Việc không có kinh nguyệt được gọi là “vô kinh”. Nhưng trong một số trường hợp, nó đi kèm với các triệu chứng khác, cho thấy tình trạng bệnh lý tiềm ẩn. Ví dụ, bạn có thể mọc nhiều lông trên mặt, đau đầu, rụng tóc, thay đổi thị lực,…Trong trường hợp này, bạn cần được thăm khám bác sĩ.
Vô kinh xảy ra một cách tự nhiên khi người phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú. Những phụ nữ đang sử dụng một số biện pháp tránh thai nhất định hoặc đã bước vào thời kỳ tiền mãn kinh, những năm trước khi hết kinh, cũng có thể trải qua nhiều tháng không có kinh nguyệt.
Ở những phụ nữ khác, vô kinh là dấu hiệu của sự gián đoạn hệ thống nội tiết tố trong cơ thể. Điều này có thể là do một số điều kiện hoặc thách thức về lối sống, chẳng hạn như tập thể dục quá mức, rối loạn ăn uống hoặc gặp căng thẳng đáng kể. Thông thường khi những vấn đề này được khắc phục thì kinh nguyệt sẽ quay trở lại.
Việc sử dụng một số loại thuốc, bao gồm thuốc chống loạn thần hoặc thuốc điều trị ung thư, cũng có thể khiến kinh nguyệt của bạn ngừng lại trong một thời gian.
Các vấn đề về nội tiết tố là một trong những nguyên nhân chính gây vô kinh, bao gồm:
Đôi khi, vô kinh nguyên phát là do bất thường về giải phẫu bẩm sinh của hệ thống sinh sản hoặc do tình trạng di truyền, chẳng hạn như hội chứng nhiễm sắc thể X dễ gãy.
Bác sĩ sẽ hỏi bạn về tiền sử bệnh, thói quen ăn uống và tập thể dục cũng như bất kỳ loại thuốc hoặc chất bổ sung nào nếu bạn đang dùng. Các xét nghiệm máu cũng được thực hiện, bao gồm xét nghiệm mang thai cũng như đo nhiều loại hormone như estradiol, hormone kích thích nang trứng (FSH), hormone luteinizing (LH), hormone tuyến giáp,… Nếu các xét nghiệm này không phát hiện ra nguyên nhân gây vô kinh, có thể yêu cầu chụp CT đầu hoặc MRI để tìm khối u.
Bởi vì nhiều tình trạng khác nhau có thể là nguyên nhân khiến bạn bị trễ kinh nên việc điều trị sẽ khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân.
Điều trị bằng thuốc
Điều trị bằng phương pháp phẫu thuật
Phẫu thuật điều trị vô kinh không phổ biến nhưng có thể được khuyến nghị trong một số trường hợp:
Liệu pháp thay thế và bổ sung
Khi các yếu tố lối sống gây ra hiện tượng vô kinh, việc chuyển sang lối sống lành mạnh hơn có thể giúp chu kỳ kinh nguyệt đều đặn trở lại.
Để điều hòa chu kỳ kinh nguyệt một cách tốt nhất, hãy duy trì trọng lượng cơ thể khỏe mạnh và tập thể dục vừa phải, không quá sức. Việc không có kinh có thể không phải là dấu hiệu của vấn đề sức khỏe. Tuy nhiên, khi không có lời giải thích tự nhiên, đó có thể là dấu hiệu cho thấy hệ thống nội tiết hoặc sinh sản của bạn không hoạt động bình thường. Nguy cơ vô kinh khác nhau, tùy thuộc vào trạng thái estrogen của phụ nữ. Ví dụ, vô sinh hoặc loãng xương có thể xảy ra do nồng độ estrogen thấp, trong khi ung thư nội mạc tử cung có liên quan đến nồng độ estrogen cao.
Một số tình trạng tiềm ẩn bao gồm vô kinh như một triệu chứng có thể gây ra các biến chứng đáng kể. Ví dụ, bệnh đa nang buồng trứng không được điều trị có thể dẫn đến sản xuất estrogen dư thừa, dẫn đến tăng sản nội mạc tử cung hoặc ung thư. Phụ nữ mắc đa nang buồng trứng cũng thường không thể sử dụng insulin hiệu quả, điều này làm tăng nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường loại 2.
Mang thai ngoài ý muốn có thể là kết quả của vô kinh nếu bạn không sử dụng biện pháp tránh thai cẩn thận. Bạn vẫn có thể mang thai ngay cả khi kinh nguyệt không đều.
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh