Que cấy ngừa thai là gì?
Que cấy ngừa thai là biện pháp ngừa thai sử dụng nội tiết có hiệu quả kéo dài. Đây là một dụng cụ khá nhỏ, mỏng và mềm để nhân viên y tế có thể đặt bên dưới da vùng cánh tay của bạn. Với hiệu quả ngừa thai lên tới 3 năm (điều này còn phụ thuộc vào nhà sản xuất).
Hiệu quả ngừa thai như thế nào?
Que cấy ngừa thai đạt được hiệu quả lên tới 99%, đôi khi có thể còn cao hơn. Theo CDC thì tỉ lệ thấy bại chỉ là 0,1%.
Hiệp hội kế hoạch hóa gia đình Hoa Kỳ lưu ý rằng nếu bạn đặt que cấy sau 5 ngày đầu tiên của chu kì hành kinh, bạn cần sử dụng thêm 1 biện pháp ngừa thai khác chẳng hạn như bao cao su trong vòng 7 ngày sau khi cấy que.
Tương tác thuốc
Một vài thuốc có thể làm giảm hiệu quả của que cấy ngừa thai, cũng như một số thực phẩm chức năng chứa các enzyme có thể làm giảm nồng độ nội tiết trong máu dẫn tới giảm hiệu quả ngừa thai bao gồm:
- Thuốc an thần;
- Thuốc chống động kinh;
- Thuốc chống co giật;
- Thuốc chống trầm cảm;
- Cây ban âu (St.John’s wort) điều trị trầm cảm;
- Rifampicin.
Trong khi đó có một số thuốc và thực phẩm khác có thể làm tăng nồng độ nội tiết:
- Thuốc kháng nấm;
- Bưởi chùm (bưởi đắng, được lai giữa quả cam và bưởi).
Một số thuốc khác cũng có thể ảnh hưởng lên hiệu quả ngừa thai của que cấy gồm thuốc điều trị HIV và viêm gan C.
Bạn nên nói với bác sĩ nếu như bạn đang sử dụng các thuốc hoặc thực phẩm trên đây.
Que cấy hoạt động như thế nào?
Que cấy ngừa thai phóng thích nội tiết được gọi là Progestogen. Hormon này giúp cơ thể sẵn sàng cho việc mang thai và ngăn sự rụng trứng. Rụng trứng là quá trình trứng rời khỏi buồng trứng để đi vào buồng tử cung và sẵn sàng cho việc thụ tinh với tinh trùng.
Progestogen ngừa thai theo 2 cách. Thứ nhất nó làm lớp dịch nhầy ở cổ tử cung ở nên dày và nhầy hơn, điều này làm cho tinh trùng không thể di chuyển và thụ tinh được với trứng. Thứ 2, progestogen ngăn sự rụng trứng.
Nếu tinh trùng không thể gặp được trứng hoặc là trứng không thể rụng (phóng khỏi buồng trứng) thì sẽ không có thai được.
Theo Dịch vụ y tế Hoàng gia Anh thì que cấy ngừa thai còn làm mỏng lớp nội mạc tử cung, điều này làm cho trứng nếu có được thụ tinh cũng có rất ít cơ hội để phát triển trong buồng tử cung.
Những ưu nhược điểm
Ưu điểm
- Hiệu quả ngừa thai rất cao lên đến 99%;
- Sử dụng lên tới 3 năm;
- Không sợ quên thuốc như vỉ thuốc ngừa thai tháng;
- Thích hợp cho những ai không thể sử dụng Estrogen để ngừa thai (có trong vỉ thuốc ngừa thai tháng, miếng dán ngừa thai);
- Nhân viên y tế có thể dễ dàng lấy que ra nếu như tác dụng phụ nặng nề hoặc bạn không muốn ngừa thai nữa;
- Sau khi lấy que ra, bạn có thể có thai lại ngay;
- An toàn trong thời gian cho con bú;
- Còn có thể giúp giảm lượng máu kinh hoặc đau bụng kinh (thống kinh).
Nhược điểm
- Đây không phải là biện pháp ngừa thai có thể phòng các bệnh lây truyền qua đường tình dục;
- Việc đặt và tháo que cấy cần được nhân viên y tế đã được đào tạo thực hiện;
- Có thể có một số tác dụng phụ trong vài tháng đầu;
- Theo Dịch vụ y tế Hoàng gia Anh, que cấy có thể làm mụn trứng cá dễ phát triển hơn hoặc nặng hơn ở những ai đang mắc;
- Chi phí thủ thuật cũng như là chi phí của sản phẩm;
Tác dụng phụ
Tác dụng phụ thường gặp nhất chính là thay đổi chu kì hành kinh. Chu kì kinh nguyệt có thể ngắn hơn hoặc dài hơn, nhiều hơn hoặc không đều. Đôi khi có thể mất kinh. Một số tác dụng phụ ít gặp bao gồm:
- Buồn nôn;
- Đau đầu;
- Đau vú;
- Tăng cân;
- Nang buồng trứng (thường tự mất đi).
Một số nguy cơ
Que cấy ngừa thai có liên quan tới một vài nguy cơ. Sau khi cấy que, mặc dù hiếm gặp nhưng có thể có viêm hay nhiễm trùng ở vị trí cấy. Nếu có các dấu hiệu nghi ngờ nhiễm trùng bạn nên tới gặp bác sĩ sớm nhất có thể. Bạn cũng cần được bác sĩ kiểm tra nếu có các dấu hiệu sau:
- Đau và vết bầm tím ở vị trí đặt không giảm đi;
- Cảm thấy que cấy thay đổi hình dạng;
- Không sờ thấy que cấy ở dưới cánh tay nữa;
- Có thai khi đang sử dụng que cấy.
Quy trình đặt và tháo que cấy
Việc đặt và tháo que cấy khá tương tự nhau. Trước khi tiến hành bác sĩ sẽ gây tê tại chỗ cho bạn, sau đó sẽ đặt/ tháo que cấy ở vị trí đã được xác định bằng đường rạch da rất nhỏ (thường là mặt dưới trong của cánh tay). Thông thường toàn bộ quá trình chỉ mất khoảng vài phút.
Sau khi lấy que cấy ra, bác sĩ có thể đặt lại 1 que mới ở vị trí cũ nếu như bạn muốn tiếp tục ngừa thai. Vị trí vết rạch thường sẽ không cần phải may lại.
Những ai không thích hợp sử dụng que cấy ngừa thai
Không phải tất cả các biện pháp ngừa thai đều an toàn và hiệu quả cho mọi người.
Que cấy ngừa thai sẽ không phù hợp đối với những trường hợp sau:
- Bạn có thể đang có thai;
- Đang sử dụng các thuốc có thể ảnh hưởng tới hiệu quả của que cấy;
- Đang ra huyết âm đạo bất thường;
- Có ra huyết âm đạo sau quan hệ;
- Ung thư vú;
- Có mắc bệnh lý tim mạch hoặc từng có đột quỵ;
- Bệnh lý gan;
Trong trường hợp này, bạn nên nói chuyện với bác sĩ để xác định được biện pháp ngừa thai nào phù hợp nhất cho mình.
Tổng kết
Que cấy ngừa thai là biện pháp ngừa thai với hiệu quả rất cao, thời gian sử dụng dài và dễ dàng đặt cũng như lấy ra.
Đây là biện pháp khá ít các nguy cơ, vấn đề chủ yếu chính là thay đổi chu kì kinh nguyệt và sẽ không thể bảo vệ khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục hay HIV.
Việc đặt và tháo sẽ được nhân viên y tế đã qua huấn luyện thực hiện.
Xem thêm: Ngừa thai bằng phương pháp sử dụng nội tiết
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
