Thiểu ối là gì?

Thiểu ối là gì và làm thế nào để phát hiện sớm tình trạng thiểu ối?

Thiểu ối là tình trạng có ít nước ối hơn lượng thông thường. Bạn có thể sẽ không nhận ra tình trạng thiểu ối, nhưng bác sĩ có thể sẽ phát hiện ra tình trạng này trong những lần khám thai định kỳ. Siêu âm sẽ giúp ước lượng được khối lượng nước ối qua hai chỉ số là AFI và SDP.

Tử cung được chia thành 4 buồng và nước ối sẽ được đo lường ở từng buồng sau đó tính tổng lượng nước ối ở 4 buồng. Chỉ số AFI sẽ đo lường lượng nước ối theo đơn vị centimet và dưới 5cm được coi là thiểu ối trong khi trên 25cm được coi là đa ối (thừa ối).

Các triệu chứng đi kèm với chứng thiểu ối bao gồm:

Rỉ nước ối
Em bé ít đạp, ít vận động
Lượng nước ối dưới 5cm
Thiếu các túi ối sâu 2-3cm

Nguyên nhân gây thiểu ối

Vỡ màng ối, rách màng ối

Một vết rách nhở ở màng ối vào bất cứ thời điểm nào trong thai kỳ cũng có thể dẫn đến rỉ nước ối. Tình trạng này đặc biệt phổ biến khi gần đến thai kỳ. Rỉ ối cũng sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn ở cả mẹ và em bé vì rỉ ối do rách màng ối sẽ khiến vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể. Chỉ trong những trường hợp hiếm gặp, vết rách mới có thể tự lành lại.

Các vấn đề liên quan đến bánh rau

Trong một số trường hợp, bánh rau sẽ không cấp đủ lượng máu và chất dinh dưỡng cho em bé, ví dụ như khi bị tụ máu dưới màng đệm, tiểu đường thai kỳ, tăng huyết áp…thì mẹ cũng có khả năng bị thiểu ối. Trong những trường hợp này, bánh rau cũng sẽ không có khả năng đào thải nước tiểu và chất cặn bã do em bé sản xuất ra.

Nếu bác sĩ chẩn đoán được các tình trạng bất thường về bánh rau thì tình trạng sức khoẻ của bạn và em bé sẽ được kiểm soát chặt chẽ và bạn sẽ phải thường xuyên đi siêu âm để kiểm tra lượng nước ối.

Biến chứng thai kỳ liên quan đến mẹ

Các tình trạng như mẹ bị mất nước, tiền sản giật, tiểu đường, lupus và giảm oxy máu động mạch có thể gây ảnh hưởng đến lượng nước ối.

Mang đa thai

Bạn sẽ có nguy cơ thiểu ối cao hơn nếu bạn mang thai nhiều hơn 1 em bé

Bất thường về thai nhi

Nếu bạn được chẩn đoán bị thiểu ối trong 3 tháng đầu hoặc 3 tháng giữa thai kỳ, điều đó có nghĩa là em bé có thể mắc phải các vấn đề về thận hoặc hệ tiết niệu. Nếu cả thận và hệ tiết niệu không phát triển đúng, em bé sẽ không thể sản xuất ra nước tiểu giúp duy trì lượng nước ối của mẹ.

Một số loại thuốc

Một số loại thuốc, ví dụ như ibuprofen và thuốc ức chế ACE để điều trị tăng huyết áp sẽ gây ảnh hưởng đến lượng nước ối, khiến bạn có thể bị thiểu ối. Nếu bạn đang mang thai, bác sĩ sẽ không nên kê những loại thuốc này vì có thể gây thiểu ối. Đảm bảo rằng bạn đã hỏi ý kiến bác sĩ về các loại thuốc bạn đang sử dụng.

Quá ngày dự sinh

Trong trường hợp bạn đã mang thai và quá ngày dự sinh từ trên 2 tuần trở lên, lượng nước ối sẽ giảm đi còn khoảng một nửa. Trung bình sẽ có khoảng 12 trên 100 ca mang thai gặp phải tình trạng này. Do tình trạng thiểu ối chỉ được phát hiện thông qua siêu âm, nên việc bạn thường xuyên đi siêu âm trong thời gian cuối thai kỳ là vô cùng quan trọng.

Nguy cơ của việc thiểu ối

Nguy cơ của tình trạng thiểu ối sẽ phụ thuộc vào:

Bạn đang ở giai đoạn nào của thai kỳ
Mức độ thiểu ối nhiều hay ít
Nguyên nhân của tình trạng này

Thiểu ối cũng ảnh hưởng đến em bé theo nhiều cách khác nhau ở mỗi giai đoạn

Trong 3 tháng đầu thai kỳ, thiểu ối có thể gây ra các biến chứng như:

Chèn ép lên các cơ quan của em bé, dẫn đến dị tật bẩm sinh
Sảy thai, nếu thai tử vong trước 20 tuần
Chết lưu: khi thai chết trong vòng 20 tuần sau khi thụ thai
Sinh non: trẻ sinh trước tuần thứ 37 của thai kỳ.

Trong 3 tháng giữa thai kỳ, thiểu ối có thể gây ra các biến chứng như:

Sinh non
Thai nhi hạn chế phát triển

Trong 3 tháng cuối và trong quá trình sinh, thiểu ối có thể gây ra:

Ngôi thai bất thường như ngôi mông, ngôi bên do em bé không có đủ nước ối để di chuyển trong bụng
Suy thai do phân su: em bé hít phải chính chất thải của mình khi ở trong bụng
Chèn ép dây rốn dẫn đến các bất thường về nhịp tim, tích tụ CO2 trong máu, và tổn thương não của em bé.

Làm thế nào để tăng lượng nước ối trong khi mang thai?

Điều trị thiểu ối phụ thuộc vào tuổi thai. Nếu bạn gần đến ngày sinh, sẽ không cần bất cứ điều trị gì. Trong những trường hợp này, bác sĩ sẽ theo dõi chặt chẽ nhịp tim thai, sự trưởng thành phổi và vận động của em bé. Sinh chỉ huy là cách kiểm soát tốt nhất ở giai đoạn này.

Điều trị bằng thuốc: áp dụng khi bạn chưa đến ngày sinh

Truyền nước ối: dung dịch muối chloride sẽ được truyền vào túi ối để duy trì lượng nước ối lý tưởng và làm giảm nguy cơ phải sinh mổ
Nếu em bé có bất thường về niệu đạo làm giảm lượng nước tiểu, bác sĩ sẽ tiến hành thủ thuật giúp chuyển hướng nước tiểu của em bé.
Truyền tĩnh mạch cho mẹ và uống nhiều nước cũng có thể làm tăng lượng nước ối. Vì vậy, đừng ngạc nhiên nếu bác sĩ yêu cầu bạn uống nhiều nước. Uống nước sẽ có tác dụng trong các trường hợp thiểu ổi nhẹ.

Một số thực phẩm nhiều nước bạn có thể bổ sung bao gồm: dưa hấu, dâu, dưa lưới, nho, khế, cà chua, dưa chuột, cần tây, ớt chuông xanh, củ cải đỏ, bông cải trắng, cà rốt, bông cải xanh, rau cải xoăn.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP