Bệnh viêm trực tràng: nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Trực tràng và bệnh viêm trực tràng

Trực tràng là một đoạn ruột nằm ở cuối của đại tràng và trước hậu môn. Đây được xem là cầu nối giữa hai bộ phận này. Về cấu tạo khung xương thì trực tràng nằm ở phía trước xương cùng.

Tuy là một bộ phận nhưng nó lại có điểm khác biệt giữa các giới. Cụ thể:

Ở nữ giới, phần trước trực tràng sẽ nằm cùng với cổ tử cung, thân tử cung và vòm âm đạo còn phần dưới trực tràng thì liên quan đến thành âm đạo sau;
Ở nam giới, trực tràng là bộ phận nằm sau bàng quang, tuyến tiền liệt, túi tinh, ống dẫn tinh và nối đến đáy xương chậu.

Viêm trực tràng là bệnh lý rất thường gặp ở nhiều đối tượng, không phân biệt tuổi tác, giới tính. Bệnh lý này ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình tiêu hóa và gây nhiều phiền toái cho người bệnh. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh sẽ diễn biến nặng, thậm chí gây ung thư trực tràng.

Các giai đoạn của viêm trực tràng

Viêm trực tràng chia làm 2 giai đoạn gồm cấp tĩnh và mãn tính.

Viêm trực tràng cấp tính là giai đoạn những tổn thương chỉ xuất hiện ở lớp niêm mạc phía trên cùng và chưa xâm nhập và thành ruột;
Viêm trực tràng mãn tính là giai đoạn nặng của bệnh khi các tổn thương đã xâm lấn sâu vào các lớp biểu mô và tiến lên phía trên niêm mạc đại tràng.

Viêm trực tràng tiến triển thành ung thư

Viêm trực tràng do nguyên nhân nào?

Viêm trực tràng khá phổ biến do xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Hãy cùng điểm mặt 6 nguyên nhân chính gây nên viêm trực tràng mà nhiều người dễ mắc phải.

Thói quen ăn uống không lành mạnh

Thói quen ăn uống ảnh hưởng trực tiếp đến các cơ quan của hệ tiêu hóa. Nếu ăn quá nhiều thực phẩm giàu protein và chất béo sẽ làm tăng tiết dịch mật, thúc đẩy vi khuẩn đường ruột gây tổn thương trực tràng và dẫn đến viêm nhiễm.

Nhiễm trùng

Vi khuẩn lậu, vi khuẩn Herper sinh dục hay các nhiễm khuẩn salmonella, campylobacter, hay ngộ độc thực phẩm cũng là nguyên nhân gây bệnh viêm trực tràng mà không phải ai cũng biết.

Bệnh tiêu hóa

Có tới 30% những người mắc các bệnh viêm ruột như bệnh Crohn, viêm loét đại tràng bị bệnh viêm trực tràng.

Sử dụng thuốc kháng sinh

Lạm dụng thuốc kháng sinh, các loại thuốc giảm đau, thuốc điều trị nhiễm trùng có khả năng tiêu diệt lợi khuẩn đường ruột. Từ đó, gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột và tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn có hại Clostridium phát triển gây bệnh viêm trực tràng.

Quan hệ tình dục không an toàn

Nhiều người sẽ ngạc nhiên về điều này vì việc quan hệ tình dục không an toàn hay quan hệ qua đường hậu môn sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn và các mầm bệnh tự bên ngoài chui vào ống trực tràng, làm tăng nguy cơ trực tràng bị viêm nhiễm.

Xạ trị ung thư

Nhiều bệnh nhân ung thư thực hiện xạ trị gần sát khu vực trực tràng như xạ trị bệnh ung thư buồng trứng, ung thư tuyến tiền liệt sẽ làm tăng nguy cơ bị viêm trực tràng.

Triệu chứng bệnh viêm trực tràng

Viêm trực tràng ở giai đoạn nhẹ thường không có biểu hiện rõ rệt mà rất dễ nhầm lẫn với các bệnh về đường tiêu hóa. Vì thế, nếu có những triệu chứng bất thường dưới đây, hãy đi khám ngay vì rất có thể bạn đã bị viêm trực tràng.

Khó tiêu

Khi trực tràng bị viêm, quá trình tiêu hóa sẽ gặp vấn đề và biểu hiện ra bên ngoài là tình trạng khó tiêu. Tuy nhiên, triệu chứng này cũng rất thường gặp ở các bệnh lý khác về đường tiêu hóa nên người bệnh cần đặc biệt chú ý và không được chủ quan.

Tình tràng khó tiêu còn đi kèm với các triệu chứng như xuất hiện đờm, buồn nôn, đầy bụng, chán ăn.

Tiêu chảy

Đây được coi là triệu chứng rõ ràng nhất của viêm trực tràng. Người bệnh thường bị tiêu chảy nhiều lần, lặp đi lặp lại trong thời gian dài và không dễ để chữa khỏi. Thông thường, người bệnh sẽ bị tiêu chảy 2 – 5 lần mỗi ngày. Thậm chí, ở bệnh nhân nặng, họ có thể đi ngoài đến 20 – 30 lần trong ngày.

Bên cạnh đó, đặc điểm dễ nhận biết bị viêm trực tràng là phân thường rời rạc, lẫn nhiều nước. Một số bệnh nhân còn xuất hiện hiện tượng phân lẫn máu và có mủ giống như bệnh lỵ.

Đau bụng

Đau bụng cũng là một trong những triệu chứng của viêm trực tràng. Tình trạng đau thường tăng lên khi bị tiêu chảy và sẽ giảm bớt sau khi đi ngoài. Đau bụng ở người bị viêm trực tràng thường là đau dai dẳng chứ không đau cấp tính, dữ dội.

Tuy nhiên, nếu muốn đi tiêu mà không đi được thì mức độ đau bụng sẽ tăng lên.

Đi ngoài có máu trong phân

Thông thường, người bị viêm trực tràng sẽ hay gặp phải tình trạng phân lẫn máu. Ở bệnh nhân nhẹ thì phân sẽ có lớp màng máu. Còn với bệnh nhân nặng, phân sẽ có những vệt máu đậm. Thậm chí, bệnh nhân nặng sẽ bị chảy máu ồ ạt trong chốc lát khi đi đại tiện.

Ngứa ngáy hoặc nóng rát hậu môn

Ngoài những triệu chứng kể trên, người bị viêm trực tràng còn luôn có cảm giác nóng rát và ngứa ngáy hậu môn. Tình trạng này khiến họ rất khó chịu, mệt mỏi, ảnh hưởng đến cuộc sống và sinh hoạt thường ngày.

Đau bụng, tiêu chảy là một biểu hiện rõ rệt của bệnh viêm trực tràng

Đau bụng, tiêu chảy là một biểu hiện rõ rệt của bệnh viêm trực tràng

Biến chứng của viêm trực tràng

Viêm trực tràng ở giai đoạn nhẹ không ảnh hưởng quá nhiều đến sức khỏe của người bệnh. Tuy nhiên, nếu không được điều trị sớm, bệnh sẽ để lại nhiều biến chứng nguy hại.

Thiếu máu

Viêm trực tràng, đặc biệt với những trường hợp nặng thường gây chảy máu liên tục khi đi đại tiện. Nó không chỉ gây đau, khó chịu mà còn khiến bệnh nhân bị thiếu máu nếu tình trạng này diễn ra trong thời gian dài. Thiếu máu khiến cho người bệnh cảm thấy mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt, đau đầu, da dẻ nhợt nhạt.

Hình thành vết loét rộng và rò rỉ

Với những trường hợp viêm trực tràng mãn tính, các vị trí viêm có thể hình thành nên các vết loét lớn. Lâu dần, chúng lan rộng qua thành ruột, tạo nên lỗ rò giữa ruột và da hoặc các cơ quan khác với ruột như bàng quang hay âm đạo.

Gây ung thư trực tràng

Một biến chứng rất nguy hiểm của bệnh viêm trực tràng là chúng có nguy cơ diễn biến thành ung thư trực tràng nếu bệnh không được điều trị sớm. Biến chứng này ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, thậm chí tính mạng của người bệnh nên đặc biệt cần lưu ý.

Chẩn đoán bệnh viêm trực tràng

Biểu hiện của viêm trực tràng khá giống với những bệnh lý về tiêu hóa khác nên rất khó nhận biết bằng mắt thường hay các triệu chứng lâm sàng. Vì thế, nội soi được coi là phương pháp chẩn đoán bệnh viêm trực tràng tốt nhất hiện nay, đem lại kết quả chẩn đoán nhanh chóng, chính xác.

Nội soi trực tràng được thực hiện bằng 2 cách là nội soi ống dẫn cứng và nội soi ống dẫn mềm. Trước khi tiến hành nội soi, người bệnh sẽ được làm sạch phân ở trực tràng nhằm giúp nhìn thấy niêm mạc ruột rõ hơn. Bệnh nhân cũng không cần nhịn ăn hay sổ sạch ruột trước khi nội soi như đi nội soi đại tràng hay dạ dày.

bệnh viêm trực tràng

Một ca nội soi trực tràng của người bệnh bị viêm trực tràng

Điều trị viêm trực tràng

Viêm trực tràng nếu để lâu sẽ gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của người bệnh, thậm chí gây ung thư trực tràng. Vì vậy, phát hiện và điều trị bệnh sớm là việc cần làm ngay lúc này.

Hiện nay, có 2 phương pháp điều trị viêm trực tràng được áp dụng rộng rãi, đem lại hiệu quả cao là dùng thuốc điều trị và phẫu thuật.

Điều trị viêm trực tràng bằng thuốc

Phương pháp này được áp dụng cho các trường hợp viêm trực tràng cấp tính, giúp chữa bệnh và giảm các triệu chứng bệnh nhanh chóng, tiện lợi.

Với trường hợp viêm trực tràng do nhiễm trùng Salmonella, người bệnh không nhất thiết phải uống kháng sinh. Thay vào đó, hãy bù nước và điện giải cũng như duy trì chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh là bệnh có thể được chữa khỏi.

Những trường hợp viêm trực tràng do nhiễm khuẩn Shigella, bạn có thể được chỉ định dùng một số loại thuốc như Ampicillin, Ciprofloxacin…

Trường hợp bị viêm trực tràng do quan hệ tình dục không an toàn thường được chỉ định điều trị bằng kháng sinh.

Với những trường hợp bị viêm trực tràng do xạ trị, người bệnh không cần dùng thuốc. Tuy nhiên, nếu bị chảy máu nhiều thì dùng thuốc kháng viêm như Steroids hoặc thuộc xổ có tác dụng cầm máu, giảm viêm loét. Một số trường hợp có thể điều trị bằng laser để tiêu diệt các mô bệnh tổn thương.

Phương pháp phẫu thuật

Phẫu thuật là phương pháp chính được áp dụng cho trường hợp viêm trực tràng mãn tính. Người bệnh sẽ được chỉ định phẫu thuật để cát bỏ phần mô tổn thương. Thậm chí cắt bỏ toàn bộ trực tràng với trường hợp đặc biệt nghiêm trọng.

Cần làm gì sau điều trị viêm trực tràng

Sau khi điều trị viêm trực tràng, người bệnh cần điều chỉnh lối sống để giúp quá trình hồi phục diễn ra nhanh hơn. Việc điều chỉnh còn giúp ngăn ngừa bệnh đối với những người bình thường.

Bổ sung vào thực đơn hằng ngày những món ăn thanh mát, giàu dinh dưỡng, nhiều chất xơ, được chế biến bằng dầu thực vật thay vì sử dụng mỡ động vật;
Tăng cường thực phẩm chứa nhiều men vi sinh tốt cho đường ruột như Lactulose, Bacillus… bằng sữa chua hoặc me vi sinh nhằm hạn chế tối đa chứng rồi loạn tiêu hóa. Đồng thời, tránh xa đồ chiên rán, nhiều dầu mỡ, cay nóng hoặc đồ uống chứa cồn;
Cần đặc biệt lưu ý vấn đề vệ sinh trong ăn uống, ăn chín uống sôi, sử dụng thực phẩm rõ nguồn gốc để tránh gây nhiễm khuẩn đường ruột vì chúng ảnh hưởng đến bệnh viêm đại tràng;
Bên cạnh đó, mọi người cũng nên sắp xếp thời gian làm việc và nghỉ ngơi hợp lý, tránh làm việc quá sức, căng thằng để cơ thể luôn khỏe khoắn và tinh thần sảng khoái;
Một lưu ý nữa là tránh quan hệ tình dục bừa bãi và nên sử dụng bao cao su để ngăn ngừa lây nhiễm các bệnh qua đường sinh dục.

Hiện tại, Bệnh viện Đa khoa đã xây dựng với nhiều ưu điểm vượt trội về chất lượng dịch vụ, được đông đảo bệnh nhân tin tưởng lựa chọn để điều trị các bệnh lý về tiêu hóa:

– Trung tâm quy tụ đội ngũ bác sĩ tiêu hóa giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm: Tiến sĩ Đặng Thị Kim Oanh – chuyên gia tiêu hóa đầu ngành với với hơn 40 năm kinh nghiệm, có thâm niên công tác tại Bệnh viện Bạch Mai cùng đội ngũ bác sĩ được đào tạo chuyên sâu về tiêu hóa tại Nhật Bản, Hàn Quốc.

– Áp dụng công nghệ nội soi NBI sử dụng dàn máy Olympus CV-190 tiên tiến nhất thế giới giúp phát hiện sớm và chính xác các dấu hiệu bất thường tại các cơ quan thuộc hệ tiêu hóa

– Quy trình trước – trong – sau nội soi tiêu chuẩn an toàn

– Khám tiền mê với bác sĩ giàu kinh nghiệm, xét nghiệm đầy đủ đảm bảo chống chỉ định

– Không gian sạch, thoáng, trải nghiệm tiện ích bệnh viện khách sạn 5*

– Nhân viên y tế chuyên nghiệp, chu đáo

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP