Các hình thái sinh đôi dưới góc nhìn khoa học y tế

1. Sinh đôi cùng trứng (Monozygotic twins)

Là tình trạng một trứng được thụ tinh bởi một tinh trùng, sau đó hợp tử phân chia thành hai phôi riêng biệt trong giai đoạn đầu. Hai phôi này có cùng vật liệu di truyền (DNA), nên thường có cùng giới tính và ngoại hình rất giống nhau. Sự phân chia hợp tử có thể xảy ra ở các thời điểm khác nhau, từ đó tạo ra các kiểu song thai có cùng nhau thai hay túi ối khác nhau.

2. Sinh đôi khác trứng (Dizygotic twins)

Xảy ra khi hai noãn được rụng đồng thời trong một chu kỳ kinh nguyệt và được thụ tinh bởi hai tinh trùng khác nhau. Hai phôi phát triển độc lập, có thể khác giới tính, ngoại hình và chỉ chia sẻ khoảng 50% vật liệu di truyền – tương đương như anh chị em sinh ra ở các lần mang thai khác nhau. Đây là loại sinh đôi phổ biến nhất.

3. Sinh đôi thể khảm (Chimeric twins)

Là hiện tượng hiếm gặp, xảy ra khi hai hợp tử hình thành từ hai trứng và hai tinh trùng khác nhau hợp nhất thành một phôi duy nhất trong giai đoạn sớm. Cơ thể được tạo thành từ hai dòng tế bào mang hai bộ gene khác nhau, có thể biểu hiện ở một số đặc điểm di truyền không đồng nhất như hai nhóm máu, hai kiểu di truyền ở các mô khác nhau, thậm chí sản sinh hai dòng tinh trùng khác nhau ở nam giới. Trường hợp này được gọi là chimera tự nhiên.

4. Sinh đôi khác cha (Heteropaternal superfecundation)

Xảy ra khi người mẹ rụng hai trứng trong cùng một chu kỳ và hai trứng này được thụ tinh bởi tinh trùng của hai người đàn ông khác nhau trong các lần giao hợp khác nhau. Hậu quả là hai thai nhi được hình thành cùng lúc trong tử cung nhưng mỗi thai mang bộ gene từ một người cha khác nhau. Đây là hiện tượng cực kỳ hiếm gặp, đã được ghi nhận bằng xét nghiệm gen (DNA testing) trong thực hành y học pháp lý và hỗ trợ sinh sản.

Kết luận:

Các hình thái sinh đôi nêu trên phản ánh sự đa dạng sinh học trong sinh sản người. Việc phân biệt các loại sinh đôi có ý nghĩa quan trọng không chỉ trong lâm sàng, mà còn trong di truyền học, pháp y, sản khoa và hỗ trợ sinh sản. Những trường hợp bất thường như thể khảm hay sinh đôi khác cha cần được xác định bằng xét nghiệm di truyền và chẩn đoán hình ảnh phù hợp.

Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh

facebook.com/BVNTP