Đa ối là gì?
Đa ối hiểu một cách đơn giản là tình trạng tích tụ quá nhiều nước ối. Trong đó nước ối là phần chất lỏng bao bọc quanh thai nhi, có tác dụng bảo vệ thai nhi khỏi bị chấn thương khi còn ở trong bụng mẹ. Đồng thời, nước ối có tác dụng kháng khuẩn giúp bảo vệ thai nhi khỏi bị nhiễm trùng và giúp phổi phát triển.
Ngoài ra, nước ối còn chứa dinh dưỡng từ mẹ. Thai nhi thỉnh thoảng sẽ nuốt nước ối để phát triển và giúp vị giác tốt hơn. Nước ối cũng có tác dụng giữ thân nhiệt thai nhi được ổn định.
Thông thường, nước ối tăng dần và đến tuần thứ 37 sẽ được khoảng 1 lít. Lượng nước sẽ giảm dần và đến tuần thứ 40 thì còn khoảng 0,5 lít.. Một khi sự cân bằng lượng nước ối bị xáo trộn, lượng nước ối có thể lên đến 2 lít, thậm chí có bà bầu còn có tới 3 lít nước. Đây là tình trạng đa ối nặng.
Đa ối khiến bà bầu luôn cảm thấy nặng nề, mệt mỏi và còn có thể ảnh hưởng xấu đến thai nhi.
Nguyên nhân gây đa ối
Có rất nhiều nguyên nhân gây nên tình trạng đa ối, có thể do người mẹ, do thai nhi hay do phần phụ của thai.
Nguyên nhân gây ra từ phía người mẹ
Phụ nữ bị đái tháo đường trước hoặc trong khi mang bầu là nguyên nhân thường gặp. Có khoảng 10% phụ nữ mang thai bị đái tháo đường gặp phải tình trạng đa ối nếu không được kiểm soát bệnh tốt.
Ngoài ra, nếu mẹ bầu bị các bệnh tán huyết thứ phát gây ra do kháng thể bất thường hay kháng thể Rh sẽ khiến thai nhi bị thiếu máu trầm trọng hoặc bị phù thai. Tình trạng này liên quan đến đa ối.
Việc mẹ bị nhiễm virus khi mang thai như virus rubella cũng có thể gây đa ối.
Nguyên nhân gây ra từ phía thai nhi
Nếu thai nhi bị bất thường hệ thống thần kinh trung ương như vô sọ, khuyết tật ống nơ ron thần kinh hay bị khuyết tật cấu trúc hệ tiêu hóa cũng có thể dẫn đến tình trạng đa ối. Các bất thường về nhiễm sắc thể của thai nhi cũng tăng nguy cơ mắc phải tình trạng này.
Bên cạnh đó, hội chứng truyền máu song thai cũng là nguyên nhân gây đa ối. Song thai một màng đệm, hai túi ối là biến chứng do đa ối gây ra.
Nguyên nhân từ phần phụ của thai
Rau thai bất thường, u mạch máu màng đệm có thể dẫn đến suy tim thai và gây nên tình trạng đa ối.
Ngoài ra, viêm nội mạc tử cung, giang mang gây tổn thương bánh rau, phù rau thai… cũng gây đa ối.
Dấu hiệu bị đa ối
Đa ối được chia thành đa ối cấp và đa ối mạn, tuy nhiên, đa ối cấp ít gặp hơn. Mỗi loại lại có dấu hiệu nhận biết riêng.
- Đa ối cấp
Tình trạng này thường xảy ra vào tuần thứ 16 – 20 của thai kỳ và dễ gây chuyển dạ sớm, trước tuần thứ 28. Nhiều trường hợp phải đình chỉ thai nghén do các triệu chứng quá trầm trọng.
Đa ối cấp thường có các biểu hiện như:
– Bụng to nhanh một cách bất thường và căng cứng hơn
– Tử cung căng cứng, ấn vào có cảm giác đau
– Tim thai khó nghi
– Không sờ được các bộ phận của thai nhi
– Âm đạo căng phồng, cổ tử cung hé mở và đầu gối căng
– Mẹ bầu cảm thấy khó thở, nặng hơn là suy hô hấp
– Mẹ bị phù và giãn tĩnh mạch, nhất là ở chi dưới do tĩnh mạch chủ bị chèn ép
- Đa ối mãn
Tình trạng đa ối mãn tính chiếm tới 95% các trường hợp bị đa ối. Chúng thường xảy ra ở những tháng cuối thai kỳ. Vì là mãn tính nên tình trạng này tiến triển chậm, mẹ bầu khó phát hiện và cũng dễ thích nghi với các triệu chứng.
Trong những tháng cuối của thai kỳ, bụng và tử cung to hơn, mẹ cảm thấy nặng nề, khó thở. Dấu hiệu này hết sức bình thường. Tuy nhiên, mẹ cần đến gặp bác sĩ ngay, khi:
– Cảm thấy tử cung to hơn nhiều so với tuổi thai
– Sờ khó thấy các cực của thai nhi
– Đoạn dưới âm đạo căng phồng
– Bụng có dấu hiệu sóng vỗ
Những biểu hiện này đều có thể là dấu hiệu của đa ối mãn tính nên mẹ cần đi khám để được chẩn đoán chính xác và đưa ra phương án xử trí kịp thời, hiệu quả.
Đa ối có nguy hiểm không?
Bất cứ bất thường sản khoa nào cũng đều nguy hiểm, tùy thuộc vào tính chất mà mức độ nguy hiểm sẽ khác nhau. Đa ối cũng là một tình trạng không ngoại lệ.
Đa ối xuất hiện càng sớm, lượng nước ối càng nhiều thì mức độ nguy hiểm càng cao.
Dưới đây là một số rủi ro mẹ và thai nhi có thể gặp phải do đa ối gây nên:
- Nước ối quá nhiều có nguy cơ mẹ bị vỡ màng ối sớm
- Bong rau thai
- Ngôi thai không thuận, dễ sinh ngôi mông
- Sa dây rốn
- Sự phát triển của thai nhi bị hạn, dễ gặp các vấn đề về phát triển khung xương
- Dễ sinh non dẫn đến các chức năng, bộ phận của bé chưa được hoàn thiện
- Nguy cơ băng huyết sau sinh cao hơn những sản phụ có lượng ối vừa đủ do lượng nước ối lớn khiến tử cung bị chèn ép và khó co lại như thông thường
- Trường hợp xấu nhất là thai chết lưu, đình chỉ thai nghén khi bị đa ối cấp nặng ở tuần 20 – 24
Cần làm gì khi bị đa ối?
Đa ối gặp ở nhiều phụ nữ mang thai nhưng nếu ở trường hợp nhẹ thì mẹ không cần quá lo lắng. Bác sĩ sẽ căn dặn mẹ nên khám thai thường xuyên và kê một số loại thuốc lợi tiểu để có thể giảm bớt nước ối. Nếu nguyên nhân gây đa ối do nhiễm khuẩn thì mẹ bầu sẽ được điều trị bằng thuốc kháng sinh an toàn với thai nhi.
Với tình trạng nặng, mẹ bầu cần được theo dõi sát sao hơn để xem có ảnh hưởng đến thai nhi hay không. Nếu lượng nước tăng quá nhanh cần phải chọc ối để hút bớt nước. Trường hợp gần đến ngày dự sinh, bác sĩ có thể chỉ định mổ lấy thai sớm để bảo vệ thai nhi.
Nhiều trường hợp, mẹ bầu phải nằm viện để theo dõi và can thiệp ngay nếu xuất hiện các triệu chứng xấu như khó thở, đau tức ngực, bụng to nhanh đột ngột…
Ngoài ra, mẹ bầu cũng nên lưu ý một số vấn đề sau:
– Đảm bảo chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng
– Không nên quá lo lắng vì không phải ai bị đa ối cũng đều gây nguy hiểm đến thai nhi
– Dành nhiều thời gian nghỉ ngơi, thư giãn, không nên làm việc quá sức. Nếu cảm thấy quá mệt mỏi, nặng nề khi thai nhi ngày càng lớn, mẹ hãy cân nhắc việc nghỉ thai sản sớm để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé.
Có thể bạn quan tâm: Thiểu ối trong thai kỳ
Bệnh viện Nguyễn Tri Phương - Đa khoa Hạng I Thành phố Hồ Chí Minh
